Тэлевізар без тэлеканалаў

Нядаўна адна  знаёмая паскардзілася мне, што навагодні зварот Пуціна 31.12.2017 здолела паглядзець толькі на канале "Культура". Пытаюся ў адказ:
- А што гэта вам дае?
- Ну трэба было паглядзець у перапынку паміж перадачамі...

Канец тэлебачання

Для мяне эпоха тэлебачання скончылася з пачаткам капітальнага рамонту маёй кватэры ў 2014 г. З таго часу я толькі эпізадычна глядзеў тэлевізар, прычым не дома. А ў канцы жніўня 2017 г. я напісаў заяву аб адключэнні маёй кватэры ад усіх тэлеканалаў, каб не плаціць грошы за тое, чым не карыстаюся.

Я зусім не супраць газет і ТБ, як сродкаў інфармацыі. Але, як я пісаў раней, тэхнічны прагрэс у Беларусі дае мне магчымасць больш выбіраць таго, што глядзець, чытаць ці слухаць. А ва ўмовах панавання на расійскіх і беларускіх тэлеканалах перадузятых пунктаў гледжання, хочацца знаходзіць разумныя альтэрнатывы. І яшчэ, я хутчэй чытач, чым глядач. Таму нават змяненні ў фармаце тэлебачання прайшлі для мяне "лесам"...

"Плазма" ў доме

І вось у такіх умовах у маім доме з'явіўся плазмены тэлевізар. Ён ужо каля месяца вісіць на сцяне, таму можна рабіць пэўныя высновы. І для маёй сям'і гэта прылада стала тэлевізарам без тэлеканалаў...

 Як бачым, адсутнаць лічбавых і аналагавых каналаў кампенсуецца шырокім выбарам дадатковых опцый, якія працуюць праз Wi-Fi.

 Браўзер дазваляе заходзіць на сайты, дзе можна чытаць, слухаць ці глядзець кантэнт.

 YouTube дае магчымасць выбіраць самыя разнастайныя фільмы і відэаролікі і не залежыць ад часу і зместу трансляцыі тэлеканалаў.

У "плазмы" ёсць недахопы. Відэа на сайтах бывае праблематычна рабіць на ўвесь экран. І набіраць URL-адрас або назву відэа з дапамогай пульта таксама не вельмі зручна. Але, як варыянт, планшэт маіх дзяцей дазваляе пераадрасацыю відэа з YouTube на тэлеэкран праз Wi-Fi адным клікам.

На гэтым месцы стаяў стары каляровы "тэлек", які мы з жонкай і нават дзеці глядзелі з канца 2000-х па пачатак 2014 г. Пісьменнік Л. Маракоў публічна прапаноўваў "выкінуць гадзіну ў акно, не адчыняючы яго", але нам было шкада акна і тэхнікі, і мы яго прадалі...

Ну, і як далей?

Ці магчыма вяртанне тэлеканалаў у жыццё маёй сям'і? Так. Тэхнічна новы тэлевізар для гэтага прыстасаваны і антэна падключана. Але акрамя павышэння якасці зместу таго, што паказваюць БТ, АНТ  і інш., напэўна трэба, каб там было нешта такое, што не трапляе ў YouTube, не магчыма праглядзець з сайтаў тэлеканалаў і было тым, што проста не можаш не паглядзець... Пакуль таго для мяне няма, і не прадбачыцца.

Падобныя паведамленні:
Ціфон
И газет я не выписываю...
Когда ТВ лучше не верить...

Алфавитный порядок в переводе

Бывают ситуации, когда переводчику приходится не только переводить текст, но и расставлять информацию в алфавитном порядке. В определенных случаях, например, при переводе энциклопедии, это само собой разумеется и обычно выполняется отдельной группой редакторов или верстальщиков. Случаются моменты, когда алфавитный порядок исходного текста лучше игнорировать: например, во время устного перевода может быть не до этого, а при письменном переводе таблицы с подробными данными чаще всего нет смысла переделывать всю таблицу. Однако могут быть и обстоятельства, где алфавитный порядок или скорее порядок слов в переводе, может передавать дополнительные оттенки значения.

Рассмотрим ситуацию перевода с английского языка на русский и возьмем в качества примера перечисление стран в исходном тексте: Austria, Belarus, Germany, Hungary, Russia.  Есть несколько вариантов передачи этой последовательности. Можно просто перевести: Австрия, Беларусь, Германия, Венгрия, Россия. Как я отмечал выше, порой может быть не до алфавитного порядка: сроки поджимают, для заказчика непринципиально и т. д. Можно передать последовательность в алфавитном порядке, если это не создает необходимости переписывать материалы и переставлять местами большие куски текста: Австрия, Беларусь, Венгрия, Германия, Россия. В случае же, когда упоминание каждой из этих стран сопровождается большими подробностями и алфавитный порядок будет означать перестановку местами абзацев текста или целых глав документа, самым лучшим выходом из положения будет объяснить дело клиенту и дать ему принять окончательное решение. В такой ситуации работа частного переводчика, имеющего непосредственный контакт с клиентом, нередко превосходит работу агентства, где между ними есть менеджер. Я говорю "нередко", потому что не раз сталкивался с ситуациями, когда менеджер того или иного агентства, на которое я выполнял заказ, не решался переадресовать мои вопросы клиенту, зачастую банально опасаясь, уронить престиж компании ("вдруг заказчик подумает, что мы чего-то не знаем, и мы прослывем некомпетентными?") или же просто ленился (либо не успевал) это сделать.

Наконец есть произвольный порядок, вызванный патриотическими или дипломатическими соображениями. Разумеется, речь идет о соображениях клиента, а не переводчика. И разумеется за патриотизмом или дипломатией в таких случаях почти всегда стоит простой коммерческий прагматизм. Разберем два примера. Международная компания работает в Беларуси и делает в этой стране перевод своей презентации на русский язык. Тогда порядок слов перевода вышеупомянутых стран может быть таким: Беларусь, Австрия, Венгрия, Германия, Россия. То есть ключевая страна идет первой, а остальные - в алфавитном порядке. Допустим, та же компания хочет расширить свое присутствие в России, тогда возможны следующие варианты: Россия, Австрия, Беларусь, Венгрия, Германия или Россия, Беларусь, Австрия, Венгрия, Германия. В первом случае ключевая страна стоит первой, а остальные следуют в алфавитном порядке. В последнем варианте делается почтительный реверанс и в сторону страны, на базе которой осуществляется перевод на русский.

Конечно, пять стран в наших примерах перевода можно ставить как угодно, но вышеперечисленные варианты передают разные смысловые грани. И именно знание и учет таких граней показывает глубину компетенции переводчика.

Иллюстрация: Нередко флаги стран возле зданий международных организаций развешивают в алфавитном порядке слева направо. На фото флаг Великобритании возле штаб-квартиры НОК в Минске находится слева от флага Венесуэлы. Снимок сделан автором блога 11.01.2018. в целях наглядности.

Перад пятніцай. Апавяданне

Ягору Пятровічу давялося зноў назіраць, як непрыгожа паводзяць сабе яго маладыя калегі, якія адпрацоўвалі размеркаванне на яго заводзе. «Сінусоіда» была не ў лепшым стане. Працаваць была магчымасць толькі тры дні на тыдзень. Цяпер Ягор Пятровіч прыходзіў толькі ў сераду чацвер і пятніцу. Ён не мог прызнацца ў гэтым, але ў свае няпоўныя 60, стары майстар быў задаволены, што работы было менш. Маладыя байструкі, з якімі ён меў працаваць, амаль нічога не рабілі, змешвалі тэхнічны спірт з вадой ці сокам і дурэлі. Рабіць ім заўвагу было сабе даражэй. Учора Макс, дваццаціпяцігадовы дурань, накідаўся такіх кактэйляў і пачаў біць нагамі дзверцы металічных шафаў, дзе рабочыя пакідалі сваю вулічную вопратку. Біў моцна. Было страшна рабіць заўвагу такому бугаю.

Ягор Пятровіч быў сам аматарам выпіць, але з вопыту ведаў, што тэхнічны спірт лепш не чапаць. А старая добрая гарэлка не пашкодзіць. Часам ён сядаў і з маладымі смаркачамі, як правіла, адзначыць чый-небудзь дзень нараджэння. Але аддаваў перавагу старэйшай кампаніі, ад якой амаль ніхто не застаўся. Дзмітрыч згарэў у мінулым месяцы: не далячыў пнеўманію і пакінуў бальніцу, калі давалі аванс. Грошы атрымаў, але пагуляў на іх толькі тры дні. Мікола пайшоў на пенсію. Пашанцавала. Ягору Пятровічу пенсіённы ўзрост паднялі. Атрымае свае грошы толькі ў 62. Са «старой гвардыі» засталіся толькі Сярога і Данатавіч. Але абодва сёння былі на непрацаздольным. Праўда яны свята трымаліся традыцыі праводзіць разам вечар пятніцы, і стары майстар чакаў заўтрашняй сустрэчы.

– Я злоупотгебляю каждый день. А вчега я тупо надгался. – тлумачыў маладым спецыялістам  Андрэй, расіянін, які нядаўна ўладкаваўся на «Сінусоіду», каб не вяртацца ў Расію, дзе яго, з яго ўласных слоў, «в агмейские сапоги обуют».
– Жыд картавы! – падумаў Ягор Пятровіч, – З-за такіх, як ты, Савецкі саюз разваліўся!

Але нічога ўслых не сказаў. Такія неданоскі і забіць могуць.

Маладыя змешвалі чарговы кактэйль, а стары майстар вырашыў схадзіць у туалет пакурыць. Калі не было яго сяброў са старажылаў завода, яму было няёмка заставацца аднаму з гэтымі малалеткамі. У туалеце, здаецца, ніхто даўно не прыбіраў. Рабочыя хадзілі і на сцены, і на падлогу. Смурод быў такі, што без цыгарэты было немагчыма тут знаходзіцца. Ягор Пятровіч звычайна курыў мала. Але ў такіх выпадках курыў адну за другой.

Калі выходзіў з туалета нечакана сутыкнуўся з Яўгенам Сцяпанавічам, загадчыкам цэха, які відавочна толькі што забаўляўся са сваёй пасіяй, Мар'янай, у душавым пакоі. У загадчыка пасля гэтага заўсёды быў вінаваты выгляд, быццам збіраўся нешта вынесці за прахадную.

– Вітаю, Пятровіч! – працягнуў ён руку майстру.
– Прывітанне, Яўген Сцяпанавіч – адказаў стары майстар. І нечакана папрасіў: – Яўген Сцяпанавіч, можна я сёння раней пайду? Жонка хварэе, трэба ў аптэку заскочыць.
– Няма праблем, Пятровіч! Ідзі хутчэй ды лячы жонку. Чай з малінай ды ўсё такое!

Ягор Пятровіч ведаў калі лепш за ўсё прасіць начальства. Саракагадовы загадчык цэха баяўся, што яго жонка даведаецца пра Мар'яну, якая была ледзь не ўдвая маладзейшая за яго. І таму ў такія хвіліны імкнуўся не пакідаць падначаленых незадаволенымі. На яго месцы Ягор Пятровіч аблаяў б рабочага, які шатаецца па туалетах у рабочы час, і паводзіў б сябе з падначаленымі так, каб баяліся не тое, што выдаць начальніка, але і думаць пра яго.

Праз дзесяць хвілін задаволены ўдалым ходам майстар выйшаў на вуліцу. Да канца працоўнага дня заставалася яшчэ дзве гадзіны, але за брамай было незвычайна шмат народу. На суседняй вуліцы нешта крычалі у мегафон, а ля скрыжавання дарог сталі некалькі міліцыянераў. Ягора Пятровіча зацікавіла, што адбываецца і ён падышоў бліжэй.

Там стаяў натоўп чалавек каля пяцісот з плакатамі і сцягамі. Нейкі жлоб у акулярах крычаў у мегафон «Мы гэта цярпець не будзем! Го-дзе! Го-дзе!». На што натоўп адказваў: «Го-дзе! Го-дзе!». Старога майстра ахапіла крыўда і злосць на маладых людзей, якія замест таго, каб працаваць на заводзе, крычаць на мітынгах. І ён рушыў уперад, каб узяць за каўнер юнака, які стаяў бліжэй да яго з плакатам «Я – не раб!».

– Які ты не раб! – вылаяўся Пятровіч. – З-за такіх, як ты, заводы стаяць! Здраднік!

Хлопец відавочна напужаўся, што яго будуць біць. Побач з ім стаяў яшчэ адзін з плакатам «Не – прымусовай працы!». Гэты другі злосна паглядзеў на старога рабочага і цыкнуў яму:
– Сунешся, дзядзька, інвалідам зраблю!

Ягор Пятровіч ужо сабраўся плюнуць у твар гэтаму мітынгоўшчыку, але адчуў як на яго плячо апусцілася рука. Ззаду стаяў міліцыянер.

– Вашыя дакументы, грамадзянін! – ветліва казырнуўшы запытаўся ахоўнік парадку.
– Свае, свае! Я – нічога! Я пайду, калі ласка... – збянтэжана адказаў стары майстар.

Міліцыянер яго не ўтрымліваў, і Ягор Пятровіч заспяшаўся ў бок тралейбуснага прыпынку.  Наўздагон яму чулася як натоўп скандыруе: «Гань-ба! Гань-ба!» быццам яму асабіста.

Выходзячы з тралейбуса ў сябе на раёне Ягор Пятровіч пакінуў свой талончык ля акна: раптам каму спатрэбіцца, і забег у аптэку, дзе можна было атрымаць зніжку па карце кліента.

– Вось гэтыя кроплі са зніжкай будуць два дваццаць чатыры? Тады мне дзве бутэлькі. Жонка іх ухлопае, як гарэлку. А гэтыя лекі – сямнаццаць дзевятнаццаць? А са зніжкай...
– Гэтыя імпартныя. – запыніла яго аптэкарка. – На імпартнае зніжкі няма. Але яны эфектыўней за айчынныя.
– Колькі гарэлкі можна за гэта купіць! Тады чатыры сорак восем і сямнаццаць дзевятнаццаць будзе дваццаць адзін шэсцьдзясят сем.
– Усё так.

Нечакана стары майстар убачыў яшчэ адзін варыянт лекаў на вітрыне.

– Стоп! А гэта каштуе шэсць сорак дзевяць? Тое ж самае, але на дзесяць рублёў танней.
– Выбачайце, але гэта дэманстрацыйная вітрына. Для наглядных органаў. Мы не мае ключоў ад яе. Толькі начальства. Можа завітаеце праз пару гадзін і мы спецыяльна для вас яе адчынім? – прапанавала прадаўшчыца.
– Добра. Зайду. Тады толькі кроплі на чатыры сорак восем. За лішнія дзесяць рублёў можна добрай гарэлкі купіць...
– Я бачу, што ў вас тут раён вясёлы. Усё вымяраюць у бутэльках гарэлкі... – заўважыла аптэкарка.
– А што? Стабільная валюта. Ну, не развітваюся з вамі.

Ягор Пятровіч выйшаў. Варта было б у магазін забегчы, але ля яго пасвіліся мясцовыя алкашы. Пятровіч ужо даваў ім не раз то рубель, то два. Кожны год гэта былі розныя людзі. Майстар не жадаў з імі зноў бачыцца і пайшоў дадому. Калі ён заходзіў у аптэку, яшчэ толькі змяркалася, а цяпер ужо было цёмна, як ноччу.

– Ненавіджу снежань. – падумаў стары майстар і дадаў услых – Добра, што заўтра пятніца!

Поўны дапрацаваны цыкл апавяданняў "Гэта Беларусь, хлопча!" (PDF) Магчымы разыходжанні з тэкстам апавядання ў блогу.