17.03.2024

Раней і цяпер

 Праектаў па гісторыі Мінска хапае на прасторах інтэрнэта. І, мяркую, я таксама магу ўнесці свае тры грошы. Гэты пост прысвечаны зменам, якія ахапілі горад за апошнія 40 гадоў. Пост будзе развівацца, але наўрад ці калі-небудзь змесціць усе такія змены, ды я і не імкнуся да гэтага :)

Кальварыйская 44 са зніклымі слядамі савецкага мінулага


На фота, якія я зрабіў ў 2021 г., бачны сляды надпісаў "Промтовары" і "Продукты", зробленыя відавочна яшчэ ў часы СССР. 

Па стане на вясну 2024 г. там цяпер "Еўраопт" і магазін "Кухні".  На заднім фоне апошняга здымку бачны хмарачосы жылога комплекса "Каскад", які ў пачатку 2010-х гг. пабудавалі на месцы папраўчай установы (турмы) №1, якую ў сваю чаргу будавалі у пачатку 1950-х палонныя немцы...

ДТСААФ на Маскоўскай, 6 і яго маленькія сакрэты

У маім жыцці з гэтым домам звязана некалькі маленькіх успамінаў. Мой дзед Дзмітрый Сямёнавіч Піянзін у 1980-х - 2000-х працаваў у аўташколе "ДТСААФ", а кіраўніцтва гэтага таварыства знаходзілася на Маскоўскай, 6. Нейкім разам ён браў мяне яшчэ дзіцём з сабой на пэўную нараду ў гэта месца, але размовы дарослых дзядзек не зачапіліся за маю памяць і з той сітуацыі я запомніў толькі як побач з будынкам мясцовы масткак, які малаяваў плакаты, зліваў растваральнік з фабрай на зямлю, падпальваў яго для ўтылізацыі, а я палкай у гэта вогнішча падпіхваў акуркі цыгарэт і раскіданыя пустыя цыгрэтныя пачкі, пакуль гарэў агонь. Ніхто не лаяў ні мастака за такую самадзейнасць, ні мяне за забавы з агнём. Потым у 1990-х я быў там з дзедам на цырымоніі ўнагароды ветэранаў арганізацыі, адзін з якіх сказаў: "Служу Савецкаму Саюзу!", а другі цмокнуў ручку дзяўчыне, якая давала кветкі ў нагрузку да медалю, і адчэканіў: "Служу Рэспубліцы Беларусь!". А апошнія мае візіты на Маскоўскую 6 прыйшліся пасля смерці дзеда летам 2019 г., калі я сдаў яго архіў у музей ДТСААФ, і мусіў потым яго забраць у сувязі са зносам будынка.

Верагодна гэта фота 1982 г. з архіва майго дзеда зроблена на ганку Маскоўскай 6. Цікава, што там у 1982 г. быў выбарчы ўчастак №1 падчас выбараў у мясцовыя саветы.

А гэта фота я зрабіў 31 кастрычніка 2019 г., калі прыйшоў забіраць з музея ДТСААФ архіў Д. Піянзіна. Палец у ніжнім правым вуглу фота безумоўна мой касяк, але больш я туды вярнуцца магчымасці не меў. Неўзабаве гэты будынак знеслі. Цікавы яшчэ адзін успамін прыкладна таго ж часу. Я разгаварыўся з адной жанчынай на рэлігійныя тэмы ў тралейбусе і апынулася, што яна наведвала сустрэчы месіянскіх яўрэяў, якія як раз праходзілі на Маскоўскай, 6 у арэндаваным памяшканні. Жанчына казала, што па прычыне запланаванага зносу яе аднавернікі шукаюць новае месца сустрэчы. Так у розны час штаб ДТСААФ пабываў і выбарчым участкам, і месцам рэлігійных сустрэч...

Летам 2023 г. на месцы Маскоўскай, 6 будавалі новы дом з новым адрасам: Дабрамысленскі завулак, 4.

Салон "Шчасце", пр. Незалежнасці 155/1. Ад шлюбнага салона да супермаркета

З моманту заснавання да 2020-х гэты будынак ля станцыі метро "Усход" быў вядомы як "Шчасце", хоць салонам продажу шлюбных касцюмаў ён быў толькі ў савецкі час. Да з'яўлення Нацыянальнай бібліятэкі ў 2006 г. і "Даны Мола" ў 2014 г. гэта месца было арыенцірам сустрэч не толькі для жыхароў мікрараёна "Усход 1".

Так выглядаў будынак на 2021 г. Надпіс "Счастье" зроблены на момант заснавання  будынку, а "Торговый центр" з'явіўся ў 90-я, калі там размясціліся кіёскі розных дробных арганізацый і індывідуальных прадпрымальнікаў. Крыніца здымку тут.


Вясной 2021 г. будынак узяла ў арэнду сетка супермаркетаў "Віталюр". Фасад абклалі чорнымі пліткамі, а жоўтую мазаіку замазалі белай фарбай (працэс бачны на фота). Тым не менш, калі неабыякавыя мінчукі склалі петыцыю аб вяртанні мазаікі як врхітэкрурнай каштоўнасці, "Віталюр" пайшоў ім насустрач і фарбу змылі.

Так выглядаў будынак у красавіку 2021 г звонку...
... і так унутры

У пачатку 2023 г. сетка "Віталюр" спыніла сваё існаванне і некалькі месяцаў магазін быў зачынены.

А з канца чэрвеня 2023 г. там працуе магазін "Санта". Акрамя назвы звонку знешні інтэр'ер не мяняўся, а ўнутры з'явіліся касы самаабслугоўвання.

Змена арандатараў прывяла да знікнення салона ці ГЦ "Шчасце" як лакацыі (хоць шлюбны салон "Шчасце" існуе як арганізацыя). За апошні час не чуў, каб хтосьці казаў пра гэты аб'ект як пра "Шчасце". Часам чуў: "Сустрэнемся ля "Віталюра" (або "Санты")". Іншым разам канкрэтызавалі: "Ля метро (ці "на праспекце")", каб адрозніць ад іншых магазінаў гандлёвай сеткі.

Яшчэ пару дэталяў. Гандлёвы цэнтр "Шчасце" прыйшоў ў заняпад са з'яўленнем суседа: "Дана Мол". Але яго правы край застаўся ў карыстанні дробнага бізнеса. Таксама ні "Віталюр", ні "Санта" не карыстаюцца 2-м паверхам галоўнай часткі будынка. А менавіта там знаходзіўся абменны пункт, які 1 кастрычніка 2014 г. захапіў злачынец, у выніку чаго апошняга забіў снайпер спецпадраздзялення "Алмаз". Тады гандлёвы цэнтр патрапіў пад увагу СМІ. Цяпер гэта частка гісторыі мікрараёна, якая, спадзяюся, не паўтарыцца.

Працяг будзе. Калі не пазначана інакш, здымкі зроблены Андрэем Берастоўскім

Гл. таксама: аналагічны пост 10-гадовай даўніны :)

03.03.2024

Зіма 2023-2024 была незвычайнай

 

Зіма, якая нядаўна скончылася, запомнілася мне пяццю момантамі. Пра іх паспрабую напісаць.

Надвор'е, як капрызнае дзіця

Як я пісаў у паведамленні пра мінулае гарачае лета, зімовыя месяцы снежань, студзень і люты перасталі адпавядаць сваім назвам. Ужо больш чым 20 гадоў надвор'е зімой вагаецца паміж вясновым з хлюпай пад нагамі альбо поўнай адсутнасцю снега і часовымі моцнымі  маразамі.

Але гэтай зімой былі сітуацыі, калі ў адзін і той жа дзень на поўначы Беларусі была тэмпература -4С, а на поўдні да +5С. Такая разбежка ўжо бывала ў гісторыі метэаназіранняў па Рэспубліцы, нават у красавіку 2012 г. былі зафіксаваны моцныя тэмпературныя перапады. Але сітуацыі, калі холадна ў адным рэгіёне і цёпла ў іншым, пакуль здараюцца не так часта. Тым больш, што краіна не настолькі вялікая, каб займаць некалькі кліматычных паясоў.

А апошні дзень зімы (у гэтым годзе 29 лютага) адкрыў сезон палявання кляшчоў на людзей...

Платны збор бутэлек

Фандамат "Экаплатформ" у магазіне "Суседзі" на Каліноўскага 66а ў Мінску.

У канцы снежня 2023 года фірма "Экаплатформ" адрадзіла савецкую традыцыю здаваць пустыя бутэлькі ў абмен на грошы. У сетцы магазіна-партнёра "Суседзі" размясцілі фандаматы, якія прыймаюць пластыкавыя бутэлькі і алюмініевыя слоікі праз зялёнае акно, трушчаць іх на перапрацоўку і даюць карыстальніку за гэта бонусы на карту лаяльнасці "Купілка" магазіна "Суседзі" у памеры 200 бонусаў (20 прадметаў) = 1 рубель. Як варыянт, можна атрымаць зніжку і ў інтэрнэт-магазіне "ХХІ век". Каб бонусы залічыліся, трэба адсканаваць код праз спецыяльнае мабільнае прыкладанне або ўвесці нумар сотавага тэлефона, прывязаны да гэтага прыкладання на экране фанадамата.

Па маіх назіраннях здаюць не толькі людзі са слядамі п'янства, але і пенсіянеры, для якіх кожная капейка мае значэнне, а таксама аматары такой дзейнасці, якія могуць прыязджаць на машыне з мяшкамі бутэлек. Таксама заўважаю, што колькасць пластыкавых бутэлек на зямлі рэзка скарацілася ў нашым мікрараёне, але асацыяльныя элементы перасталі збіраць актыўна макулатуру і шкляныя бутэлькі. Напрыклад, шмат дзе на траве і ў брудзе валяюцца "шкалікі" з-пад моцных танных настояў ці гарэлкі.

Яшчэ крыху сімвалічна, што бутэлькі здаюць амаль у тым жа месцы, дзе іх прыймалі ў 80-я гг. Калі быць зусім дакладным, то на месцы, дзе зараз стаіць фандамат, быў кафетэрый, дзе я піў сумесь вады з яблычным сокам, якую прадавалі як "сок яблычны". А пункт прыёму шклатары быў у павальным памяшканні справа ў ад галоўнага ўваходу ў магазін. Цяпер там нейкі клуб знаходзіцца, а падвальны ўваход знішчылі падчас рэканструкцыі ў пачатку 2000-х гг.

Падпольнае святкаванне Дня святога Валянціна

У рамках барацьбы з уплывам заходнееўрапейскай культуры адміністрацыі гарадоў і раёнаў забаранілі афіцыйна адзначаць  Валянцінаў дзень у апошнія гады. Забарона распаўсюджваецца на дзяржаўныя прадпрыемствы і ўстановы адукацыі і культуры. Аднак свята засталося даволі папулярным сярод гарадской моладзі і людзей сярэдняга ўзросту. Таму заўважыў нейкія спробы вылучыць ці адзначыць гэты дзень рознымі людзьмі і арганізацыямі.

У некаторых ВНУ студэнты адзначалі свята квэстамі, конкурсамі, абдымашкамі, але неафіцыйна.

У адным вучэбным кабінеце сцяну ўпрыгожылі такой гірляндай з лямпачак і потым дадалі папяровыя сэрдэчкі.

Пэўны банк дадаў сардэчка да галоўнай старонкі свайго сайта без каментарыяў. Адна фірма адкрыта павіншавала сваіх кліентаў з днём усіх закаханых у сваім тэлеграм-канале.

На вуліцы ў той дзень пачуў тэлефонную размову, якую па мабільніку вяла маладая жанчына:

-- Я званю маме, каб сказаць ёй, што яе люблю, а яна мне кажа: "Ну, хоць гэта не наша свята, у гэты дзень трэба казаць: я цябе люблю". Ну, ты разумееш? А я кажу: "Мама, ты што?! Я табе званю, каб сказаць, што я цябе люблю, а ты мне пра што кажаш?".

Відавочна, у гэтым выпадку адбыўся невялікі канфлікт пакалення тэлегледачоў, якія ў большай ступені пазітыўна ўспрымаюць барацьбу з заходнееўрапейскім уплывам, і пакалення ХХІ ст., якія ставяць многія аўтарытэты пад сумнеў.

У тэлеграм-канале газеты "Звязда" гэта падзея атрымала такі стрыманы каментарый. Астатнія дзяржаўныя СМІ проста праігнаравалі Дзень усіх закаханых.

Выбары 20-25 лютага 2024 г.

Гэтыя выбары і былі падобныя на многія папярэднія, і не былі. 25 лютага быў аб'яўлены адзіным днём галасавання, але можна было прагаласаваць датэрмінова з 20 па 24 лютага. 

У першай палове снежня ў вагонах мінскага метро з'явіліся такія рэкламныя ўлёткі. Хутка такія ж напаміны былі наклеены на ўваходах у ЗАГСы, магазіны, паліклінікі... Потым увесь снежань, студзень і люты мільгацелі напаміны аб гэтым мерапремстве: гучалі ў аб'явах у грамадскім транспарце, высковалі ў тэлеграм-каналах дзяржаўных арганізацый, віселі на розных афіцыйных сайтах і нават экранах банкаматаў.

30 студзеня 2024 у публічных месцах размясцілі агітацыйныя стэнды.  Праз некалькі дзён на адным з іх (каля 19-й паліклінікі) з'явілася фота кандыдаткі Наталлі Дзеркач, а на другім (каля дзіцячай бібліятэкі 10) павесілі партрэты А. Гайдукевіча, чарговы раз пераабіраўшагася ў парламент і І. Эйсманта, які балатаваўся ў Мінгарсавет.

Каля апошняга стэнда дзве бабулі абмяркоўвалі палітыку:

-- Я гэтага лысага, як яго, Гайдукевіча, не люблю. Балабоніць нешта па тэлебачанні...

Увогуле было адчуванне, што боязі сказаць ці зрабіць нешта "лішняе" ў дачыненні да кандыдатаў у дэпутаты ў людзей не было. Мабыць, у свядомасці шэрагу абывацеляў гэтыя выбары не ўспрымаліся як "палітыка", за якую могуць пакараць. Гэта заўважыў і ў тым, што многія інфармацыйныя ўлёткі з інфармацыяй аб кандыдатах і з запрашэннем на выбары, якія традыцыйна кідаюць у паштовыя скрыні, я бачыў у сметніцах каля пад'ездаў ці ўнутры іх.


Нярэдка на адных стэндах былі кандыдаты розных акруг, прычым хтосьці ішоў у парламент, а хтосьці ў мясцовы савет.

На дзвярах магазіна "Грошык" каля ст. м. Усход парадку і інфарматыўнасці было больш: тры кандыдаты ў мясцовы савет ад адной акругі разам.

Рэклама марафона "Выбірай.BY" на "Метро-ТБ". Акрамя гэтага марафона ў метро круцілі ролікі ад розных прадпрыемстваў "Галасуем разам" з прыгожымі дзяўчынай і хлопцам з гэтага прадпрыемства, а таксама ролікі з сем'ямі, што разам з дзецьмі ідуць на выбары, з тэгам #МинскГолосует.

Калі пачалося датэрміновае галасаванне, мне даводзілася чуць пару размоў маладых людзей, у адной з якой юнак скардзіўся, што ў яго ўніверсітэцкім інтэрнаце прымушаюць студэнтаў ісці галасаваць датэрмінова. У другой размове дзяўчына-студэнтка шкадавала, што ёй толькі 17 год і яна не можа атрымаць адгул ад вучобы за датэрміновае галасаванне, як яе суседка па пакоі ў інтэрнаце. Яшчэ ў адным інтэрнаце студэнты рыхтавалі актавую залу пад выбарчы ўчастак і з гэтай прычыны не пайшлі на заняткі (ці так патлумачылі сваёй выкладчыцы).

У школе, дзе вучацца мае сыны, традыцыйна арганізавалі некалькі выбарчых участкаў. Я на выбары не хаджу па сваіх прычынах, але давялося забегчы ў школу падчас датэрміновага галасавання, каб занесці макулатуру, якую збіраюць па класах. На уваходзе ля турнікетаў стаяў малады міліцыянер, які ветліва мяне спыніў, агледзіў мой груз і прапусціў. Унутры было некалькі таблічак, якія пазвалі напрамак да выбарчых участкаў дзесьці ў левым ад увахода крыле школы на другім ці трэцім паверху. Даводзілася чытаць, што на выбарчых участках сталі рабіць доступ для інвалідаў-вазочнікаў, але гэта дакладна не пра нашу школу. Аднак і ў той дзень, і ў галоўны дзень да школы і ад яе цягнуліся ў асноўным пажылыя людзі па аднаму ці парамі (сем'і ці сяброўкі). Я не стаяў там і не лічыў людзей, але ўражанне было, што на выбары хадзілі пераважна людзі савецкай закалкі з выпрацанавай гадамі звычкай хадзіць на выбары.

З іншых нюансаў выбары адрозніваліся тым, што было забаронена выстаўляць кандадатуру асобам з замежным грамадзянствам (акрамя расійскага для кандытатаў у дэпутаты мясцовых саветаў) і асобам з напагашанай судзімасцю, што кандыдатуры выстаўлялі толькі члены лаяльных уладзе палітычных партый і беспартыйныя (раней традыцыйна былі кандыдаты з апазіцыйнымі поглядамі і праграмамі і ў некаторых выпадках яны траплялі ў парламент ці пэўны мясцовы савет) і што на пэўных ўчастках дзяжурылі валанцёры ад БРСМ, задача якіх была дапамагаць выбаршчыкам. Таксама на ўчастках было забаронена фатаграфаваць свой бюлетэнь згодна абноўленаму выбарчаму заканадаўству.

У дзяржаўнай структуры, з якой я супрацоўнічаю, была рабочая нарада, падчас якой заклікалі прыйсці і прагаласаваць, каб выканаць грамадзянскі абавязак, але ніякага кантролю за гэтым я не заўважыў, як яго не заўважаў і раней. Магчыма ў пэўных іншых структурах маглі быць спробы прымусіць галасаваць супрацоўнікаў, але такі прымус парушае законы РБ.

Некалькі эпідэмій

Гэта зіма адзначчылася эпідэміяй адру, нейкай формы грыпу і гепатыту А. Адзёр абмінуў нашу сям'ю і кола знаёмых, гепатытам захварэла дачка аднаго з маіх сяброў, а вось грып моцна пабіў і нашу сям'ю і шырокае кола нашых знаёмых. Мы хварэлі некалькі тыдняў па дзве хвалі, калі ты робішся амаль здаровы, а потым зноў хварэеш па-новаму.

Зноў, як у кавідны час, давялося насіць маску, калі хварэў, а трэба было ісці на работу. Зноў для прафілактыкі гепатыту прыходзіцца часцей мыць рукі ці апрацоўваць іх санітайзерам. Пры гэтым час пандэміі 2020-23 гг. узгадваўся крыху настальгічна...

07.02.2024

Мінскія школы: цікавосткі, традыцыі, незвычайнасці

 

Мінскія школы, якіх больш за 220, маюць свае таямніцы, цікавосткі, традыцыі і іншае, што можа прыцягнуць увагу даследчыка горада. Напрыклад, дом на Папаніна 7, які пабудавалі яшчэ ў 1949 г., некалі быў школай (цяпер там БТІ)...

У гэтым паведамленні хачу звярнуць увагу на некалькі выпадкаў незвычайных традыцый ці фактаў звязаных з пэўнымі школамі Мінска.

СШ 35 імя Азізава (вул. Азізава, 6): традыцыя дарыць кнігу

На адным з букросінгаў мне патрапіла ў рукі кніга з незвычайны надпісам





Судзячы па надпісу і ўклееным артыкуле з "Вячэрняга Мінску", у 1960-70-х гг у гэтай школе існавала традыцыя перадачы кнігі ад выпускніка першакласніку, які павінен быў яе захаваць і перадаць наступнаму першакласніку. Вядома імя толькі аднаго з удзельнікаў традыцыі: Паўла Парфенава, які атрымаў кнігу 24 мая 1969 г. і перадаў яе як выпускнік першакласніку 25 мая 1978 г. Больш ніякай інфармацыі пра гэту традыцыю мне пакуль невядома.

СШ 15 (вул. Якубава 12): штогадовыя сустрэчы выпускнікоў

Партал "Анлайнер" нядаўна апублікаваў артыкул пра выпускнікоў 10 "А" 1982 года, якія штогод сустракаюцца ў пачатку лютага. Хоць гэта традыцыя хутчэй не школьная, а датычная пэўнага дружнага класа, яна вылучае і саму школу. Сапраўды, большасць выпускнікоў збіраецца разам толькі па круглых датах: 5, 10, 20, 25 год выпуску. А гэтая школьная кампанія збіраецца штогод ужо 42 гады запар, чым робіць рэкорд. Падрабязнасці можна знайсці ў рэпартажы "Анлайнера" па спасылцы вышэй.

Гімназія 15 (вул. Багдановіча, 84): мазаіка пад штукатуркай

У 1973г. адну са сцен СШ 130 упрыгожылі мазаікай.

Лічыцца, што мазаіка была прысвечана тэме касмічных палётаў.

У 2022 г. мазаіку на сцяне гімназіі 15 (так называлася СШ 130 з 1999 г.) замазалі штукатуркай з-за адсутнасцю гістарычнай значнасці манументальнага твору. Пра гэту сітуацыю таксама пісаў "Анлайнер". Трэба зазначыць, што ў той год было замазана шмат мінскіх муралаў, якія не палічылі значнымі мясцовыя ўлады.

СШ 76 і 153: школы імя жывых людзей

Традыцыя называць аб'екты ў гонар жывых людзей існавала ў сталінскі час, але пазней змянілася традыцыяй даваць імя аб'ектам толькі ў гонар мёртвых у якасці пашаны памяці. Так шматлікія школы Беларусі ўвогуле і Мінска ў прыватнасці атрымалі назву імя кагосьці выбітнога з мінулага. Назваць школу ў гонар жывога героя лічылася нясціплым.

Аднак 2020 г і 2020-я гг. паказалі, што адносіны грамадства да назвы аб'ектаў у гонар жывых людзей змяніліся: у 2020 г. сярод нефармальных назваў і мянушак бульвараў, плошчаў і сквераў былі і дадзеныя ў гонар некалькіх жывых удзельнікаў пратэстаў (бульвар Ціханоўскай, сквер Ніны Багінскай, плошча Калеснікавай).

Не дзіва, што гэта закранула і афіцыйныя назвы. Так 21 кастрычніка 2022 г. СШ 153 (Пляханава, 70) была названа ў гонар паралімпійца Аляксея Талая.


А.К. Талай на фоне піянерскай дружыны і школьнай адміністрацыі на галоўнай старонцы сайта школы.

А ў мінулым годзе ў байнеце гуляў каламбур: "Мікалай Чэргінец адкрыў музеі Мікалая Чэргінца ў школе імя Мікалая Чэргінца".

Насамрэч сітуацыя была крыху іншай. У канцы 2022 г. сталічныя ўлады прынялі рашэнне назваць СШ 76 (Беламорская, 15) ў гонар пісьменніка М. Чэргінца, дзяцінства якога прайшло ў раёне гэтай вуліцы.


Аднак на сайце школы няма інфармацыі аб яе назве ў гонар жывога пісьменніка. Толькі паведамленне пра адкрыццё музейнай экспазіцыі ў яго гонар і з яго ўдзелам 29.04.2023, пра што ёсць артыкул з ілюстрацыямі на sb.by. Верагодней за ўсё школа афіцыйна атрымае назву імя Чэргінца толькі пасля смерці пісьменніка, таму каламбур не зусім адпавядае рэчаіснасці. Тым не менш, наяўнасць школы Талая гаворыць, што ўстановы адукацыі (а можа і вуліцы, паркі і г.д.) могуць далей называць у гонар жывых, а не толькі мёртвых.

Магчыма, я знайду яшчэ якія небудзь цікавосткі мінскіх школ, таму стаўлю ...

11.01.2024

Песні, якія сталі пераасэнсаваннем вершаў

Не сакрэт, што песні могуць змяніць успрыманне вершаў, паказаць словы паэта пад іншым вуглом. Бывае нават, што песня перадае зусім іншую думку, чым хацеў сказаць аўтар верша... Прапаную чытачам блога некалькі прыкладаў такіх пераасэнсаванняў.

1) "Любочка" ў Агніі Барто (1945) і гурта "Маша і мядзведзі" (1997)

Песня гурта "Маша і мядзведзі" (кліп ўверсе) стала поўным перасэнсаваннем верша А. Барто (ніжэй). З верша нават былі выкінуты словы (вылучаны чырвоным), якія мянялі яго рытм на маршавы і перадавалі галоўную думку паэтэсы: за знешняй прыгажосцю і прывабнасцю дзяўчыны прыхаваны яе хамства і эгаізм.

Синенькая юбочка,

Ленточка в косе.

Кто не знает Любочку?

Любу знают все.

Девочки на празднике

Соберутся в круг.

Как танцует Любочка!

Лучше всех подруг.

Кружится и юбочка

И ленточка в косе,

Все глядят на Любочку,

Радуются все.

Но если к этой Любочке

Вы придете в дом,

Там вы эту девочку

Узнаете с трудом.

Она кричит ещё с порога,

Объявляет на ходу:

— У меня уроков много,

Я за хлебом не пойду!

Едет Любочка в трамвае —

Она билета не берет.

Всех локтями раздвигая,

Пробирается вперед.

Говорит она, толкаясь:

— Фу! Какая теснота!—

Говорит она старушке:

— Это детские места.

— Ну садись,— вздыхает та.

Синенькая юбочка,

Ленточка в косе.

Вот какая Любочка

Во всей своей красе.

Случается, что девочки

Бывают очень грубыми,

Хотя необязательно

Они зовутся Любами.

Замест вылучанага мной чырвоным зместу верша ў "Машы і мядзведзяў" гучаў прыпеў:

Liebe, liebe, amore, amore

Либо-либо, любовь

Liebe, liebe, amore, amore

Либо-либо, любовь

Такім чынам, павучальны сэнс паэтычнага твору Барто саступіў месца простаму апісанню танца дзяўчыны ў стылі "поп". Але папулярнасць "папсовай" версіі "Любочки" даў вершу другое жыццё ў 90-я і 2000-я. Нават майму малодшаму сыну было лягчэй вучыць яго на памяць дзякуючы версіі "Машы і мядзведзяў".

2) "Каждый хочет любить" (Лявонцьеў, 1999)  і "Интервенты" (Нясмелаў, 1920)

Многія чулі песню В. Лявонцьева "Каждый хочет любить", але не так вядома, што ў яе аснову быў пакладзены верш Арсенія Нясмелава "Интервенты". Перадрукоўваю арыгінал верша з блога ЖЖ карыстальніцы Staroverca:

Серб, боснийский солдат, и английский матрос

Поджидали у моста быстроглазую  швейку.

Каждый думал: моя! Каждый нежность ей нёс

И за девичий взор, и за нежную шейку...

И врагами присели они на скамейку,

Серб, боснийский солдат, и английский матрос.

Серб любил свой Дунай. Англичанин давно

Ничего не любил, кроме трубки и виски...

А девчонка не шла. Становилось темно.

Опустили к воде тучи саван свой низкий.

И солдат посмотрел на матроса, как близкий,

Словно другом тот был или знались давно.

Закурили, сказав на своём языке

Каждый что-то о том, что Россия - болото.

Загоралась на лицах у них позолота

От затяжек...  А там, далеко, на реке,

Русский парень запел заунывное что-то...

Каждый хмуро ворчал на своём языке.

А потом в кабачке, где гудел контрабас,

Недовольно ворча на визгливые скрипки,

Пили огненный спирт и запененный квас

И друг другу сквозь дым посылали улыбки

Через залитый стол, неопрятный и зыбкий,

У окна, в кабачке, где гудел контрабас.

Каждый хочет любить, и солдат, и моряк,

Каждый хочет иметь и невесту и друга,

Только дни тяжелы, только дни наши - вьюга,

Только вьюга они, заклубившая мрак.

Так кричали они, понимая друг друга,

Чёрный сербский солдат и английский моряк.

Кліп песні Лявонцьева

У версіі песні Лявонцьева баснійскі салдат стаў "югаслаўскім" (такой краіны як Югаславія не існавала ў 1920 г., бо да 1929 г. яна называлася Каралеўствам Сербаў, Харватаў і Славенцаў), а абставіны і месца іх сустрэчы былі схаваны. Замест вайскоўцаў, якія рызыкавалі сваім жыццём на тэрыторыі Расіі падчас Грамадзянскай вайны 1918-22 гг. і самі не ведалі навошта, з'явіліся два мужчыны з розных краін і культур, якія чакалі адну дзяўчыну, не дачакаліся, напіліся разам ў карчме і з сапернікаў ператварыліся ў сяброў. Драма ператварылася ў вадэвіль.

Цікава і тое, што малавядомы верш стаў песняй у 1999 г., калі ішлі баявыя дзеянні ў Косава, дзе албанцы змагаліся за незалежнасць ад Югаславіі, а ЗША і Вялікабрытанія праводзілі спецаперацыю на баку албанскіх паўстанцаў. На фоне канфлікта песня пра югаслаўскага салдата і англійскага матроса, якія хочуць кахаць, мець нявесту і сябра, гучала як сваеасаблівы заклік да міру. Але косаўскі канфлікт сышоў у цень і "Каждый хочет любить" стала яшчэ адной песняй пра каханне, сяброўства і п'янку :)

Дадам яшчэ адну дэталь, важную для мяне. Аўтарка ЖЖ, дзякуючы якой я пазнаёміўся з гісторыяй песні Лявонцьева, вельмі катэгарычна ставіцца да паэта Нясмелава па прычыне яго антысавецкіх поглядаў, супрацоўніцтва з белагвардзейскай эміграцыяй і японскай разведкай на тэрыторыі Кітая. Але я пішу без ярлыкоў і ацэнак. Мінулае і погляды Нясмелава, як і Лявонцьева або самой блогеркі Staroverca, для мяне не маюць значэнне. Тым больш, што гэта паведамленне пра вершы і песні, а не пра палітычныя погляды і ўчынкі іх аўтараў.

3) Requiem М. Цвятаевай у выкананні А. Пугачовай

Кліп песні "Рэквіем"

Твор М. Цвятаевай "Рэквіем" (1913) стаў песняй Алы Пугачовай ў 1988 г. Прымадона перадала верш Сярэбранага веку песняй слова ў слова. Тады здаецца ў чым тут змяненне? На мой погляд, Пугачова была такой выканаўцай, якая найлепш перадала эмоцыі і пачуцці аўтаркі верша і тым адцяніла Цвятаеву. Ва ўсялякім разе, і ў мяне, і ў многіх жыхароў позняга СССР ды постсавецкай прасторы словы "Рэквіема" асацыююцца менавіта з Пугачовай, а не з Цветаевай.  Марына Цвятаева скончыла жыццё самагубствам у 1941 г., калі яе жыццё і паэзія мелі значэнне для невялікага кола знатакоў і ніхто на ўвесь Савецкі саюз не чытаў (не тое, каб спяваў!) яе "Рэквіем". Пугачова стала адной з самых аўтарытэтных спявачак СССР і сучаснай Расіі, ёй ужо 74 гады і пакуль усе мы смертны, нажаль. Таму яе магчымая ў нейкай будучыні смерць верагодна зробіць песню "Рэквіем" напамінам больш пра прымадону, чым пра паэтэсу Сярэбранага веку. 

4) "Спадчына" Янкі Купалы і ансамбля "Песняры"

Кліп песні "Спадчына"

Фактычна песня "Спадчына" з'яўляецца скарочанай версіяй аднайменнага верша Янкі Купалы (1913), тэкст якога публікую далей:

Ад прадзедаў спакон вякоў

Мне засталася спадчына;

Паміж сваіх і чужакоў

Яна мне ласкай матчынай.

Аб ёй мне баюць казкі-сны

Вясеннія праталіны,

І лесу шэлест верасны,

І ў полі дуб апалены.

Аб ёй мне будзіць успамін

На ліпе бусел клёкатам

І той стары амшалы тын,

Што лёг ля вёсак покатам;

І тое нуднае ягнят

Бляянне-зоў на пасьбішчы,

І крык вароніных грамад

На могілкавым кладзьбішчы.

І ў белы дзень і чорну ноч

Я ўсцяж раблю агледзіны,

Ці гэты скарб не збрыў дзе проч,

Ці трутнем ён не з'едзены.

Нашу яго ў жывой душы,

Як вечны светач-полымя,

Што сярод цемры і глушы

Мне свеціць між вандоламі.

Жыве з ім дум маіх сям'я

І сніць з ім сны нязводныя...

Завецца ж спадчына мая

Усяго Старонкай Роднаю.

Калі ў сітуацыі з Цвятаевай і Пугачовай песня адцяніла верш, то тут "Песняры" проста пакінулі  думкі пра абарону спадчыны верша без увагі. Хутчэй за ўсё гэта было жаданне не адкінуць нешта як малаістотнае, а ўпісацца ў фармат эстраднай песні. І слава "Песняроў", песні якіх гучалі ва ўсім СССР, пацягнула і верш Купалы ва ўсесаюзную папулярнасць. У Беларусі верш Купалы вучаць у школе, таму вядомасць слоў "Спадчыны" не залежыць ад ужо мінулай славы "Песняроў".

Фармат папулярнай эстраднай песні мусіў выканаўцаў скараціць твор Купалы, але ведаю сітуацыю, калі верш "Спадчына" прачыталі без скарачэнняў у стылі рэп. Гэта адбылося прыкладна ў 1999 ці 2000 г. у 1-й гімназіі г. Барысава на ўроку беларускай літаратуры. Вучні заўважылі, што верш добра кладзецца на рытм папулярнай тады песні, і на матыў гэтага рэпа адзін з іх прачытаў пераказ прама на ўроку. Настаўніца беларускай літаратуры пачырванела, але не спыніла самадзейнасць. Клас адбіваў такт у падтрымку таварыша і так Купала прагучаў па-сучаснаму. Мой брат вучыўся ў тым класе, бачыў гэту сітуацыю на ўласныя вочы, і тады гэта здавалася смешным эпізодам яму і мне. Цяпер я разумею, што гэта была стыхійная праява дыялога культур і пераемнасці пакаленняў. І менавіта так быў перададзены сэнс захавання нацыянальна-культурнай спадчыны да якога заклікаў паэт.

Гл. таксама

Песні, сэнс якіх звычайна разумеюць няправільна

Жалобны марш Шапэна

30.12.2023

2023 год идет к финалу

 


Этот год остался относительно стабильным и для меня, и для страны. Мои расходы на жизнь постепенно начинают догонять доходы и скоро совсем сравняются, но затрудняюсь сказать типичная ли эта ситуация для белоруса.

В стране

Из самых громких изменений, возможно, стоит выделить размещение тактического ядерного оружия РФ на территории Беларуси впервые после ядерного разоружения Республики в 1992-1996 гг. Другие события вроде ввода на территорию Синеокой военных из ЧВК "Вагнер", после попытки похода последней на Москву, а затем и последующего вывода этой военной группы из Беларуси, могли казаться значительными в моменте, но выглядят лишь эпизодом на фоне российско-украинского конфликта. 

Из прочих событий года, значимость которых не берусь определять, выделил вот какие:

Год начался и закончился обсуждением молодежных разборок

В январе по разным странам бывшего СССР прокатились стычки молодежных группировок в общественных местах, зачинщиками которых в большинстве случаев стали последователи движения ЧВК "Рёдан", называвшие себя частной военной компанией "по приколу". В Беларуси драки не допустили массовыми превентивными задержаниями в нескольких крупных городах и последующими попытками контроля за любителями аниме вообще, даже мирными. В декабре в России вышел сериал "Слово пацана" о молодежных бандах Казани конца 80-х,  набравший быструю популярность среди русскоязычных зрителей и риторика опасения что история повторится и найдутся многие подражатели, снова охватила СМИ Беларуси и России.

Также этот год стал временем ротации в политическом и экономическом поле. В течении года разрегистрировали партии: БНФ-КХП, БНФ, партия "зелёных", "Грамада", Республиканская партия, ОГП, Аграрная партия, Социал-демократическая партия народного согласия Белорусская патриотическая партия и Белорусская социально-спортивная партия. Перерегистрированы КПБ, ЛДПБ, Республиканская партия труда и справедливости и зарегистрирована одна новая партия: "Белая Русь".

Ротация охватила и коммерческие организации. 



На месте исчезнувшей сети магазина "Домашний" появляется дискаунтер "Грошик", активно использующий белорусский язык в оформлении товаров.


В январе 2023 постепенно закрылись магазины сети "Виталюр"...


.... На их месте открылись магазины "Санта", порой с кассами самообслуживания, как этот возле метро "Восток".
Вместо "Макдональдса" открылся бренд "Mak.by", частично похожий на своего предшественника.


19.11.2023 сайт abw.by, преемник газеты "Автобизнес Weekly" обновился последний раз. Позднее прекратил издание журнал "Дзеяслоў". 

Временно закрыта к посещению католическая церковь Св. Симеона и Елены на пл. Независимости в Минске. Также ликвидирована община протестантской церкви "Новая жизнь".

Список прекративших существование коммерческих и некоммерческих организаций, в том числе и ставших частью истории независимой Беларуси, к сожалению, этим не исчерпан...

К теме ротации стоит отнести и отказ от белорусской латиницы в топонимике и замену её надписями на русском и белорусском языках в различных частях страны

Продолжилось противостояние сторонников и противников русского мира и уголовное преследование участников протестов 2020 года.

Реакция сторонников русского мира в Телеграме на смерть 11.07.2023 в одной из больниц Гродно художника Алеся Пушкина, осужденного на 5 лет колонии закрытым судом по обвинению в намеренных действиях по реабилитации нацизма и издевательство над госсимволами. 

Погода в Беларуси впадала в крайности. Лето 2023 побило рекорды жары

И жара чередовалась с тропическими ливнями, нехарактерными для климата страны.

В ноябре начались метели раньше срока. А конец года стал теплым и практически бесснежным.

В спорте можно выделить Игры СНГ и взятие Ариной Соболенко титула первой ракетки мира, который она же и утратила в этом же году.

Кроме того появилось еще больше обновлений для безбарьерной среды для лиц с ограниченными возможностями: надписи брайлем, туалеты для ФОЛ.

"Брайль" в ЦУМе...

... на лифте в Печах.

Туалет для ФОЛ в ЗАГСе Первомайского района Минска (открыли после ремонта здания).

В области столичного общественного транспорта: ввели единый проездной, бесплатный проездной для школьников...

... И новые табло для троллейбусов и автобусов под цвет вида транспорта.

И наконец, можно упомянуть про штурмы магазинов "Мода Макс", иногда, заканчивающиеся проблемами с милицией, возрождение интереса к кукле Барби, вызванное популярностью нового фильма "Барби" и Свидетелей Иеговы, которые не привлекли к себе внимание 100-летием своей деятельности в Беларуси, но попали в СМИ страны как жертвы терактов в Германии и Индии.

У нас на районе...

В нашем микрорайоне Восток-1 не только менялись вывески магазинов и их внутреннее убранство.

Обновили школьный стадион школ 121 и 137






Обновился интерьер почтового отделения 114.




Также отремонтировали филиал нашей районной детской поликлиники, где не только обновили интерьер, но и добавили элементы для инвалидов по зрению.

А вот в туалет для колясочников в нашей взрослой районной поликлинике так просто не попадешь. Хорошо, что есть вообще, плохо, что его закрывают.

А на станции метро "Восток" заменили турникеты на выход на современные ))).

В моей жизни

Бурная деятельность блогера за 10 лет сменилась точечной. Но все же удалось описать еще несколько улиц столицы, посетить несколько городоводин крупный этномузей. Также с младшим сыном побывали на "Першым ровары". И наконец, почему-то этот год стал для меня годом дани уважения к своему деду: я впервые привез его правнуков на его могилу, закончил обработку его архива и сдал на водительские права категории В. Когда я был молодым, дед побуждал меня сдать на категорию В в автошколе ДОСААФ, где он работал, за счет Минобороны, но такой вариант мне не подходил. В прошлом году я окончательно решил получить "права" и, после долгих усилий, в конце нынешнего года пополнил ряды обладателей ВУ. Возможно, однажды я напишу и об этом...

В нынешних условиях вести летопись своего времени непросто, но планирую продолжать. Надеюсь написать побольше о своем Востоке-1 и 80-х годах прошлого века.

Предыдушие годы: 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022.

Избранное сообщение

10 лет писанины

Когда 16 февраля 2013 года я запостил тут одну свою научную заметку , я еще не вполне представлял как дальше буду использовать этот ресурс. ...