29.04.2019

Новы Запавет на палескай мове (Новый Завіт Клімчука)

Аднойчы мне давялось узгадаць, што "Пінская шляхта" Дуніна-Марцінкевіча была напісана на палескай мове, а не беларускай. Думаю, пазней у мяне атрымаецца яшчэ больш закрануць гэта пытанне, а зараз хачу звярнуцца да яшчэ адной цікавай падзеі: на палескую мову, а дакладней на заходнепалескі дыялект вёскі Сіманавічы, быў перакладзены Новы Запавет (1).

Здымак папяровага выдання згодна паведамлення газеты "Звязда".

Фота перакладчыка Фёдара Клімчука на афішы прэзентацыі Новага Запавету ў Брэсце. Згодна выданню Віртуальны Брэст.

Некалькі сціхоў у перакладзе Клімчука

На сваёй старонцы я толькі хацеў звярнуць увагу на тое, як Клімчук перадаў некаторыя думкі Новага Запавету. Назвы кніг Бібліі я буду даваць згодна вядомым перакладам на беларускую мову, а самі цытаты браць ўласна на заходнепалескай без перакладаў і дадаваць тлумачэнні што цікавага я знайшоў  у гэтай версіі (2).

Мацвея 18:34
Гэта думка цікава вось чым: перад намі яшчэ адзін пераклад, які зацвярджае, што ахоўнік турмы мог быць адначасова і катам. Такім чынам словы "зняволенне" і "пакуты" могуць перадаваць блізкі па значэнню сэнс, а гэта тлумачыць, што кіданне Д'ябла ў вогненае возера на вечныя пакуты, згодна кнігі Адкрыццё, можа азначаць яго зняволенне ў гэтым возеры ў сэнсе знішчэння, а не вечных пакут.

Лукі/Лукаша 7:14

Арыгінальны пераклад назвы аб'екта, на якім неслі памерлага. Большасць іншых перакладаў гавораць пра насілкі.

Яна/Іаана 17:3

Яшчэ адзін пераклад, дзе паказана сувязь вечнага жыцця з ведамі пра Бога і Ісуса.

Дзеі 26:28

Цікава, што некаторыя прызнаныя пераклады, напр. рускі Сінадальны, перадаюць гэту думку так: Агрыпа кажа, што Павел яго зусім не пераканаў, а многія іншыя аўтарытэтныя пераклады перадаюць наадварот: Агрыпе няма чым крыць довады Паўла і ён кажа, што яшчэ крыху і Павел яго пераканае далучыцца да сваёй "секты".

1 да Карынфянаў/Карынцянаў 6:9

Пераклад думкі пра гомасэксуалістаў (апошні радок) -- проста шыкоўны, няма слоў.

Агульныя ўражанні

У зносках я заўважыў некалькі недахопаў гэтага перакладу, а тут дадам яшчэ некалькі станоўчых адметнасцяў:
* Кожны пераклад на народнай, а не літаратурнай мове -- гэта тое, што дасягае сэрца чытача; у гэтым галоўная адметнасць "Новага Завіту".
* У электроннай версіі, якой я карыстаюся, тэкст падзелены не толькі на традыцыйныя раздзелы і сціхі, але і на лагічныя ўрыўкі сюжэту з загалоўкамі.
* Некаторыя словы прыводзяцца з варыянтамі перакладу (у дужках).
* Пасля некаторых сціхоў стаяць спасылкі на іншыя думкі з Бібліі, што дае магчымасць яе вывучаць цікаўным.

Зноскі:
(1) Гаворка ідзе пра частковы пераклад Новага Запавету: у электроннай версіі 2010 г. толькі 4 евангеллі, Дзеі апосталаў і 1-ы ліст на Карынфянаў.
(2) Клімчук не перакладаў з моў арыгіналу, таму зразумела яго пераклад не можа быць аўтарытэтным, але ён можа быць цікавым з пункту гледжання параўнання з аўтарытэтнымі перакладамі.

P.S. Крыху пазней паспрабую напісаць пра існуючыя пераклады Бібліі на беларускую мову.

Гл. таксама: 
Выстава "Беларусь і Біблія" (2018)
Опальный перевод (2017)
Раздзел "Переводческое" гэтага блога

17.04.2019

Чтение Библии с маленьким ребенком

В декабре 2016 года младший сын Любчик подошел ко мне с планшетом и попросил, чтобы я читал с ним Библию. Ему было только 4 года и он не умел читать. Однако он видел, что старший брат слушает Библию на планшете, и ему захотелось того же.

Я решил: почему бы и нет? И мы начали с 1 главы Бытия.

Преодолевая трудности

Читали с 23.12.2016 по 13.04.2019. Иногда мы читали по несколько глав, если они были короткие или сюжет был захватывающим (например, книгу Ионы мы прочитали за один присест), но чаще -- по одной главе в день.

Разумеется, мы читали по современным переводам, и, если я читал вслух (иногда мы включали аудиозаписи), то я перефразировал некоторые книжные слова. Также, если какая-то мысль повторялась снова и снова, например длинные перечисления в 7 главе Чисел, то я упрощал вроде "и там такая же длина", "и эти люди принесли то же самое".

Еще, чтобы удержать внимание, я иногда просил сына продолжить читаемую фразу, например, "так говорит (кто?)". Или просил показать как рычит лев, как хватает волк.

Наконец, мы много внимания уделяли просмотру картинок и видео по теме, разыгрыванию сюжетов, как например тут:

Разыгрываем сюжет из Книги Эсфирь (Есфирь), главы 6. Я в роли царского коня, младший сын в "царском одеянии" на моей спине - Мардохей, старший сын справа - Аман. Фото из поста "Опальный перевод".

А еще мы старались найти какой-нибудь практический урок в прочитанной главе. Иногда я спрашивал Любчика какой урок он сам видит, и, порой, он находил мысли, которые я сам не замечал.

Реакция окружающих

Мы часто читали по пути в садик в автобусе. Один раз меня за это похвалила пожилая женщина. Пару раз были споры, например такой:

Одна немолодая женщина услышала что мы читаем, и решила это остановить:
- Не рано читать такие книги? - вежливо спрашивает она.
Времени на дискуссии у меня не было: я должен был работать весь день и больше времени почитать сыну в тот день я бы не имел.
- Не рано. - отвечаю.
- Зачем навязывать детям религиозные ценности, а не общечеловеческие?
- А разве не лбу у меня не написано, что я экстремист? - отвечаю насмешкой на насмешку.
- А разве нельзя это делать в другом месте? Дома? - не сдается женщина.
- Я читаю сыну, когда у меня есть время. - отвечаю суховато.
- А то, что другим мешает? - начинает новую атаку любительница общечеловеческих ценностей.
В ответ показываю жестом, что можно заткнуть уши.
Моя оппонентка переключилась на женщину рядом и начала жаловаться, как ее достали назойливые верующие. Та что-то говорит: да-да, вы правы. Я пользуюсь перерывом, чтобы дочитать главу сыну.
На остановке возле церкви на ул. Гамарника, женщина выходит и напоследок снова пытается меня зацепить:
- Мои внуки будут жить вместе с вашим сыном. Почему так должно быть?! Да вы знаете, что я специалист?
- Ну и что?
Видимо, она бы еще сказала что-нибудь, но уже выходила на своей остановке.

Впрочем, большинство минчан и гостей столицы не пытались как-то вмешаться и мы читали без проблем.

Сейчас Любчик уже умеет читать. Будет ли он перечитывать Библию или нет -- покажет время. Но говорит, что будет.

03.04.2019

Раздзельны збор смецця. Як гэта бывае ў жыцці.

Калі я пісаў пра макулатуру некалькі год таму, я яшчэ не думаў сур'ёзна, што буду займацца раздзельным зборам смецця ў сваім доме. Але вось ужо некалькі месяцаў, як мы стабільна раскладаем смецце па пакетах амаль як тут:


Спачатку я думаў сфоткаць сваю дамашнюю сметніцу, потым вырашыў не абражаць пачуцці эстэтаў яе неапетытным зместам і пазычыў фота з рэпартажа "Рэгіянальнай газеты" :) Спадзяюся спасылкі на арыгінал дастатова.

Праблемы раздзельнага збору

1. Лянота. Бывае цяжка кінуць асобна пластыкавы пакетык ці паперку.
2. Нязручнасць. Раней вядро для смецця, куды мы зараз кідаем арганіку, займала менш месца і вакол была прастора для іншых гаспадарчых рэчаў. Цяпер да вядра дадаліся асобныя пакеты пад паперу і пластык.
3. Магчымы даўжэйшы прастой арганічнага смецця. Калі мы ўсё кідалі "да кучы", то звычайна выносілі смецце кожны дзень. Цяпер вядро з арганікай можа стаяць і каля двух дзён.
4. Адносная эфектыўнасць. Калі нехта кідае ў грамадскую сметніцу пад пластык шкло ды арганіку, то потым цяжка сартыраваць смецце на перапрацоўку. Таксама ёсць праблема ўплаўлення паперы ў пластык на многіх магазінных бутэльках. Мы кідаем іх у сметніцу пад пластык, але там ёсць і папера, і переапрацаваць такое смецце вельмі праблематычна. Я ўжо маўчу пра тое, што пластык пластыку не роўны: яны могуць быць абсалютна розных відаў, як і металалом.

Назіранні

Заўважыў, што часцей за ўсё першым напаўняецца пакет пад пластык. Потым ідзе арганічна-пабытовае смецце. За ім напаўняецца папера. Шкло мы звычайна не збіраем асобна. Але час ад часу выносім непатрэбную бутэльку ці слоік. А вось метал у нашым мікрараёне нават няма куды кідаць асобна. Праўда ў некаторых магазінах ёсць сметніцы для старых батарэяк.

А вы збіраеце асобна?

P.S. На сярэдзіну лістапада 2021 г. у мяне з'явіліся новыя назіранні.

* Людзі па-ранейшаму рэдка збіраюць смецце асобна: у кантэйнер пад пластык кідаюць і паперу, і арганічнае смецце.
* На кантэйнеры можа быць пазначана, маўляў, "пластык", а туды кідаюць звычайныя адходы.


* У нашым мікрараёне Усход-1 шмат кантэйнераў пад пластык, хапае кантэйнераў пад паперу, у тым ліку і макулатурных, як на фота вышэй з гэтага паста, але амаль няма кантэйнераў пад шкло.


* У канцы 2020 г. у нашым мікрараёне паставілі такую канструкцыю пад раздзельны збор смецця. Не прайшло і года, як цэклік пад збор "шкла" зламалі, а многія сценкі з легкага металу выбілі ці пагнулі вандалы. Нават фоткаць розніцу не хочацца...

Избранное сообщение

10 лет писанины

Когда 16 февраля 2013 года я запостил тут одну свою научную заметку , я еще не вполне представлял как дальше буду использовать этот ресурс. ...