Бюракратычная Беларусь

У канцы жніўня я ўладкаваўся працаваць выкладчыкам англійскай у адну з мінскіх вну. Ізноў праходзіў працэс, які Барыс Заходэр трапна назваў "бег па інстанцыях". Каб атрымаць кожны чарговы подпіс трэба было сабраць і прад'явіць некалькі паперак з розных інстанцый. Таксама запаўняеш анкету аўтабіяграфіі, ў якой па добра савецкай традыцыі выяўлення класавага паходжання ты павінен распавесці не толькі пра сваю сям'ю, але і пра тату з мамай, брата з сястрой: дзе жывуць, кім працуюць. Подпісы нельга сабраць геаграфічным чынам: ад найбліжэйшага кабінета да найбольш адлеглага: без подпісу адной асобы не атрымаеш подпіс другой, і трэба хадзіць па розным кабінетам у пэўнай паслядоўнасці.

У маім выпадку ўсё скончылася тым, што мяне афіцыйна ўладкавалі 10 верасня, хоць фактычна пачаў працаваць з 1, таму што нейкую паперку я не мог падпісаць адразу ж калі быў атрыманы на гэта дазвол (а трэба было яго чакаць некалькі дзён), і адрэзалі траціну зарплаты.

Я магу шмат распавесці пра свае паходы па бюракратычным кабінетам. Але хачу сказаць іншае: на мой погляд распаўсюджанасць бюракратыі ў Беларусі -- гэта не столькі рудымент савецкага мінулага і не спроба дзяржавы кантраляваць кожны крок грамадзяніна, а бізнес. Прывяду доказы.

* Як і ў Расійскай імперыі бюракратызм з'яўляецца магчымасцю зарабляць на хабарах. (Аб гэтым шмат напісана ў рускіх і беларускіх класікаў).
* Ведаю прыватныя кампаніі, якія праз вялікую колькасць паперак ставяць сваіх супрацоўнікаў у палажэнне вінаватых, бо запоўніць усё правільна і сваячасова амаль немагчыма. Такім чынам кожнаму з вінаватых можна недаплаціць альбо прымусіць яго ці яе працаваць звышурочна.
* На бюракратыю можна спісаць невыкананне абавязкаў перад партнёрамі.
* Бюракратыя дапамагае лабіраваць нейкія кампаніі ці некамерцыйныя арганізацыі праз выбарчае выкарыстанне дакументаў справаздачы: дазволіць аднаму не так запоўніць паперку ў якасці выключэння і не дазволіць другому. Гэта не абавязкова можа быць звязана з хабарніцтвам.
* І, безумоўна, бюракратыя можа выкарыстоўвацца па прамому прызначэнню: кантроль адпведнасці і якасці работы.

Некаторыя думаюць, што ў ЕС бюракратыі значна меньш. Як перакладчык не магу з гэтым згадзіцца. Магчыма там меньш "савецкай" бюракратыі з анкетамі сталінскіх часоў, але кантроль фірмы над супрацоўнікам або кантроль дзяржавы над фірмай бывае такім, што не снілі  героі рамана "1984 год" Дж. Оруэла. Але гэта ўжо іншая тэма...