Прамова Д.Ф. Кенэдзі Ich bin ein Berliner

Ich Bin ein Berliner.

Прамова Д.Ф. Кенэдзі

Прадмова да перакладу

Пераклад зроблены як мага бліжэй да мовы арыгінала, фразы, якія Кенедзі паўтараў двойчы, прапісаны двойчы. Прамова адбылася 26 чэрвеня 1963 г. ў З.Берліне падчас процістаяння паміж камуністычным і паўночнаатлантычным блокамі краін, пасля таго, як была пабудавана Берлінская сцяна. Распаўсюджаная думка, што фраза «Ich bin ein Berliner» выклікала смешачкі і была ўспрынята немцамі як «я булачка з джемам» не мае пад сабой падставы, бо на нямецкай мове гэта можа азначаць «я адзін з жыхароў Берліна¹». На самой справе гэта фраза спарадзіла апладысменты і авацыі, што кожны можа праверыць праслухаўшы аўдыязапіс прамовы ў інтэрнеце².

Я маю гонар быць госцем вашага горада, па запрашэнню вашага выдатнага Мэра, які для ўсяго свету з'яўляецца ўвасабленнем барацьбы, якую вядзе Заходні Берлін. І яшчэ я маю гонар наведаць Федэратыўную Рэспубліку, дзе ўжо столькі гадоў ваш выдатны Канцлер працуе над усталяваннем дэмакратыі, свабоды і прагрэсу ў Германіі; таксама для мяне гонар прыехаць разам з маім суайчыннікам, генералам Клэям, які – быў у гэтым горадзе у самыя цяжкія моманты крызісу, і, калі спатрэбіцца, ізноў прыедзе.

Дзве тысячы гадоў таму, дзве тысячы гадоў таму найбольш пачэсным было казаць «civis Romanus sum³». Цяпер найбольш пачэсным будзе казаць «Ich bin ein Berliner⁴».

Дзякуй перакладчыку, які пераклаў маю нямецкую фразу.

У свеце ёсць шмат людзей, якія не разумеюць ці кажуць, што не разумеюць, розніцу паміж свабоднымі і камуністычнымі краінамі.

Хай яны прыедуць у Берлін.

Ёсць тыя, што кажуць, ёсць тыя, што кажуць, што камунізм – гэта тэндэнцыя будучыні.

Хай яны прыедуць у Берлін.

І ёсць тыя, што кажуць, у Еўропе ці дзе-небудзь яшчэ, з камуністамі можна супрацоўнічаць.

Хай яны прыедуць у Берлін.

А ёсць нават і некаторыя, якія кажуць, што камунізм гэта сапраўды ліхая сістэма, але яна дазваляе дасягнуць эканамічнага прагрэсу.

Хай яны прыедуць у Берлін⁵.

Свабода мае свае цяжкасці і дэмакратыя не з'яўляецца дасканалай. Але мы ніколі не спрабавалі будаваць сцяну каб утрымаць людзей у нас, не дазволіць ім пакінуць нас. Ад імя ўсіх маіх суайчыннікаў, якія жывуць многія мілі адсюль па другі бок Атлантыкі, хачу сказаць, што яны вамі вельмі ганарацца, і яны далучаюцца да вас у гэтай гісторыі нават не гледзячы на адлегласць, гэтую гісторыю, што цягнецца ўжо 18 гадоў. Не ведаю аніводнага горада, які б быў у аблозе 18 гадоў і захаваў жыццёвую сілу і дужасць, і надзею і рашучасць, якія ёсць у Заходняга Берліна.

Сцяна – гэта найяскравейшая і найбольш відавочная дэманстрацыя недахопаў камуністычнай сістэмы, якую можа толькі бачыць увесь свет, але мы не радуемся гэтаму; бо гэта, як казаў ваш Мэр, злачынства не толькі супраць гісторыі, але і супраць чалавецтва, якое раздзяляе сем'і і разлучае мужа з жонкай, брата з сястрой і народ, які хоча жыць разам.

Усё што з'яўляецца, усё што з'яўляецца праўдай пра гэты горад, з'яўляецца праўдай пра Германію: сапраўдны працяглы мір не можа быць забяспечаны пакуль адзін з чытырох жыхароў Германіі не мае элементарнага права свабоднага чалавека – рабіць самастойны выбар. За 18 гадоў міра і добрасумленнасці гэта пакаленне жыхароў Германіі заслужыла права на свабоду, што ўключае права на ўз'яднанне сямей і народа ў стане працяглага міру і дабразычлівасці да кожнага.

Вы жывеце на абароненым востраве свабоды, але ваша жыццё – частка акіяну. Так дазвольце мне папрасіць вас у канцы маёй прамовы падняць вочы ад сённяшняй небяспекі на надзею заўтрашняга дня, ад свабоды, якую мае толькі горад Берлін ці Германія на свабоду, якая ахопіць увесь свет, ад гэтага шляху да міру і справядлівасці, ад сябе і нас да ўсяго чалавецтва.

Свабода недзяліма, і калі адзін чалавек зняволены і прыгнечаны, усе не маюць свабоды. Калі ўсе свабодны, тады мы чакаем, можам чакаць дня, калі гэты горад ізноў стане адзіным і гэта краіна, і гэты вялікі еўрапейскі кантынент на мірнай планеце, якая падае вялікія надзеі. Калі гэты дзень урэшце прыйдзе, а так і будзе, жыхары Заходняга Берліна будуць мець апраўданнае задавальненне ад таго, што яны змагаліся за гэта ў першых радах амаль два дзясяцігоддзя.

Усе, усе свабодныя людзі, дзе б яны ні жылі – грамадзяне Берліна.

А таму, як свабодны чалавек, я маю гонар сказаць «Ich bin ein Berliner».

Пер. на бел. А. Берастоўскага

1“JFK: Ich bin ein Berliner (I am a jelly doughnut)” by David Emer, About.com Giude; accessed 27.06.2013, access mode: http://urbanlegends.about.com/cs/historical/a/jfk_berliner.htm

2Http://www.americanrhetoric.com/speeches/jfkberliner.html accessed 22.06.2013

3Я рымскі грамадзянін (лат)

4Я берлінец (ням.)

5Гэту фразу Кенедзі сказаў двойчы: спачатку па-нямецку (Lass' sie nach Berlin kommen), потым па-англійску