Кастусь Каліноўскі, як беларускі Чэ Гевара

"Как твои дела?

Веришь ли мечтам?

Носишь майку с Че?"

Из популярной песни

Два розных чалавека і два розных лёса... Аднак Чэ Гевара і Кастусь Каліноўскі маюць столькі агульнага. Я паспрабую з дапамогай параўнальнай табліцы паказаць вам гэта.

Кастусь Каліноўскі

Эрнэста Чэ Гевара

Кастусь Каліноўскі	Чэ Гевара
Рэвалюцыянер, удзельнік польскага паўстання 1863 г.	Рэвалюцыянер, удзельнік рэвалюцыі 1959 г. на Кубе
Фактычна ўдзельнічаў у экспарце рэвалюцыі з польскіх зямель на беларускія. Мясцовае насельніцтва ня падтрымала яго, і ён быў затрыманы рускімі карнымі войскамі, асужданы і павешаны.	Удзельнічаў у экспарце рэвалюцыі з Кубы ўкраіны Афрыкі і Балівію. Мясцовае насельніцтва ня падтрымала яго, і ён быў затрыманы карнымі войскамі і расстраляны.
Быў рамантыкам-ідэалістам; у сваім падпольным выданні, "Мужыцкая праўда" (аб гэтым выданні і іншай яго творчасці я ўжо пісаў асобны пост) шмат гаворыў аб роўнасці людзей дваранскага і сялянскага паходжання аднак нічога дакладнага ня прапанаваў. Лічыцца, што перад смерцю, калі яму чыталі прысуд і назвалі яго дваранінам, крыкнуў "У нас няма даваран, у нас усе роўныя".	Таксама быў рамантыкам-ідэалістам. Нягледзячы на сваю пасаду міністра Гевара займаўся ня кіраўніцтвам і арганізацыяй справы іншых, а ездзіў па розным аб'ектам вытворчасці і працаваў там як рабочы, што сведчыць аб адсутнасці ў яго характары арганізатарскіх здольнасцяў. Спроба падняць рэвалюцыю ў Балівіі таксама была яго ілюзіяй.
Меў пэўную харызму, некаторыя беларускія сяляне ішлі за ім, як лідарам, нягледзячы на тое, што большасць сялян падтрымлівала рускія карныя войскі і абменівала палонных польскіх паўстанцаў на хатнюю жывёлу і грошы.	Быў харызматычным лідарам.
Памёр халастым, нічога дакладна ня вядома пра яго адносіны з дзяўчынамі. У "Лісце з-пад шыбеніцы", яго апошнім публіцыстычным творы, ўзгадваецца нейкая "Марыська, чарнабровая галубка", але гэта быў адкрыты зварот да грамадства, а не пісьмо каханай дзяўчыне, і нічога пра каханне там ня было. Магчыма яго больш цікавіла палітыка, чым жаншчыны.	Меў сям'ю, але палітыка цікавіла яго больш, чым жаншчыны.
Пасля яго смерці, яго імя стала брэндам для савецкай улады ў Беларусі (культ змагара з царызмам і праваслаўем) і сучасных беларускіх нацыяналістаў (культ змагара з рускімі). Аб ім напісаны кнігі, у тым ліку і мастацкі твор "Каласы пад сярпом тваім" Уладзіміра Караткевіча, у яго гонар называюць вуліцы. Яго любяць і наменклатурныя чыноўнікі і тыя, хто змагаецца з наменклатурай.	Імя Чэ Гевары стала брэндам для камуністычнай улады на Кубе і розных нефармальных маладзёжных напрамкаў. Майкі з Чэ ў якасці сувеніра можна набыць практычна ва ўсіх краінах свету. Яго любяць і наменклатурныя чыноўнікі і тыя, хто змагаецца з наменклатурай, і бізнесмены.

Падабенства лёсаў двух рэвалюцыянераў можа служыць падставай для такіх вывадаў:

1. Каліноўскі мог стаць міністрам польскага ўрада ў выніку перамогі паўстання ў Польшчы і Беларусі. Тады ён бы хутка пакінуў свае ідэалістычныя погляды на ўрад, які паслугуе народу, на саюз паноў і сялян і альбо пакінуў бы палітыку, альбо стаў бы такім жа хітрым, як і большасць яго патэнцыяльных калег. Магчыма б Каліноўскі караў смерцю ворагаў рэвалюцыі, у тым ліку палонных рускіх вайскоўцаў, праваслаўных святароў і беларускіх сялян, без суда і следства як Гевара.
2. Такіх людзей як Чэ Гевара і Кастусь Каліноўскі ад забыцця ратуе толькі смерць, бо яны здольны заклікаць да барацьбы, але ня могуць арганізаваць "будоўлю" мірнага жыцця. Калі рэвалюцыя перамагае, як на Кубе, ці церпіць паражэнне, як у Беларусі, патрэба ў палымяных прамовах з заклікамі да барацьбы знікае, і ўзнікае патрэба ў таленавітых арганізатарах мірнага жыцця. Тады і героі рэвалюцыі знікаюць з памяці тых, хто за імі пайшоў. А забітых герояў лёгка рабіць іконамі на якія б маліліся людзі рознай веры. І ўзнікае ілюзія: калі б забіты герой быў жывым, ня было б высокіх цэнаў на планшэтныя камп'ютары, вучні лепш б вучыліся ў школе, хлопцы былі б больш галантнымі з дзяўчатамі і пахнулі б туалетнай вадой, а ня потам, усе б мелі грошы на ўсё, што хочацца, а замест вады з крана цёк б шатландскі віскі.
3. Магчыма ў Беларусі імя Каліноўскага стане маечным брэндам. Пакуль што спробы выкарыстоўваць вобраз Чэхава ў камерцыйнай рэкламе паліграфіі на адзенні сустрэлі моцнае супрацьдзеянне пэўнай часткі грамадства, якую падтрымалі ўлады. Але пры пэўных умовах сітуацыя можа змяніцца, і ў продажы з'явяцца майкі з беларускім Чэ.