Мянушкі некаторых мінскіх лакацый

 І цэнтр, і ўскраіны Мінска маюць мноства мянушак. Такія мянушкі могуць адносіцца да асобных будынкаў у сувязі з іх архітэктурнымі асаблівасцямі і падабенствам ("кукурузы" - Харужай 10/1, 14, 18/1, 22, 24/2 ; "долар" - Кульман 15 і "цэнт" - Кульман 13; "кітайская сцяна" - комплекс цотных дамоў на М. Танка, утвараючых маналіт; "дом з чайкай" - Незалежнасці 80; "дом пад шпілем" - Камуністычная 14; "караблік" - Незалежнасці 150; саркафаг - Кастрычніцкая  плошча 1) альбо ў сувязі з пэўнай асобай (дом Чыжа (будаваўшы беларускі алігарх) - Старажэўская 6; дом Мусінскага (архіітэктар) - комплекс вул. Няміга 6, 8, 10, 12, 14). Кварталы і раёны могуць мець скарочаную назву (Ждановічы - Жданы, Камароўка - Камары, Троіцкае прадмесце - Тройка, ваколіцы гасцініцы "Юбілейнай" - Юлька). Ёсць назвы на англасаксонскі манер (будынак Мінабароны на Камуністычнай 1 меў мянушку "Пентагон", хоць у адрозненні ад амерыканскага аналага мала нагадвае пяцікутнік, раён Чыжоўка некаторыя "чоткія" пацаны называлі "Чыкага", вуліцу Бехцерава - Бехцер-стрыт па аналогіі з вядомай лонданскай Бейкер-стрыт). 

У гэтым пасце паспрабую напісаць пра некалькі экзатычных варыянтаў

Загадкавы Квартал чатырох святых

Старажыл нашага мікрараёна А.П. Санько, які мне часам распавядаў гісторыю Мінска, сцвярджаў, што да гітлераўскай акупацыі раён скрыжавання вуліц Маркса, Энгельса, Леніна і праспекта Сталіна (цяпер - Незалежнасці) называлі кварталам чатырох святых. 4 класікі марксізма-ленінізма былі ўзведзены мясцовымі жартаўнікамі ў ранг святых. 

Але ў словах Аскольда Пятровіча ёсць няўзгоднасць: да 1952 г. праспект Сталіна называўся Савецкай вуліцай, а значыць ён не мог быць мяжой квартала 4-х святых да Вялікай Айчыннай вайны і нават адразу пасля яе. На гэту дэталь маю ўвагу ў свой час звярнуў В. Зелянкоў. Па яго версіі мяжа такога квартала ідзе на поўдзень ад пазначаных мной і гэта квадрат паміж вуліцамі Маркса, Энгельса, Леніна і Кірава. 

Аднак я мяркую, што хутчэй за ўсё 4 святыя гэта класікі марксізма-ленінізма, у тым ліку Сталін. Па-першае, у сталінскім СССР не было культу асобы Кірава, яго хутчэй выкарыстоўвалі ў ролі пакутніка, чым святога. Існуе нават версія, што Кірава забілі, каб пашырыць рэпрэсіі ў Савецкім саюзе. А вось Маркс, Энгельс, Ленін і Сталін разглядаліся як геніі (што больш падобна на палажэнне святога). Па-другое, мой знаёмы старажыл мог банальна памыліцца і пераблытаць час існавання тапоніма. 

Якія б межы не меў гэты квартал, акрамя успамінаў А.П. Санько я не сустракаў ніякай інфармацыі пра яго на прасторах інтэрнэту. Мемуарная літаратура можа праліць дадатковае святло на тэму.

У 90-я раён вуліцы К. Маркса атрымаў мянушку "Карла-Марла", а суседні з вуліцамі Энгельса і Маркса Аляксандраўскі сквер - "Панікоўка". Апошняя назва звязана з тым, што ў скульптуры "Хлопчык з лебедзем" народ убачыў персанаж Ільфа і Пятрова Панікоўскага, які крадзе гуся.

Зніклыя Абісінія і Шанхай

Межы вуліц Пуліхава, Андрэеўскай і Антонаўскай у 1960-80 гг. нефармальна называліся Абісініяй, магчыма ў сувязі з наяўнасцю некаторай колькасці эфіопскіх студэнтаў у ваколіцах гэтых вуліц. Некаторыя нават дзялілі Абісінію на верхнюю (1) і ніжнюю (2) з гранііцай па вуліцы Захарава.

Іншыя старажылы ўзгадваюць, што забудову 60-70-х у раёне вуліц Смаленскай, Захарава і Першамайскай называлі Шанхаем. Верагодна, па прычыне хаатычнасці гэтай забудовы.

Абодва тапонімы не былі ўнікальны для Мінска. Такіх Шанхаяў хапала па усім СССР. Вёска Востраў каля Пячэй таксама мела такую мянушку. А свая Абісінія была ў Магілёве.  З цягам часу гэтыя назвы зышлі ў мінулае і іх ўзгадваюць амаль выключна на форумах, прысвечаных нефармальнай тапаніміцы Мінска.

Ціхая Чыжоўка 8

Чыжоўскія могілкі часам у якасці жарта называюць "Чыжоўка-8". Гэта назва звязана з тым, што спальны раён Чыжоўка мае толькі 7 мікрараёнаў, і могілкі быццам утвараюць восьмы. Дарэчы, у 2021 г. я працаваў з могілкамі, якія знаходзяцца практычна па суседству з Чыжоўкай-8. 

Гістарычны раён Шарыкі

Калі Абісінію і Квартал 4-х святых мне прыйшлося самому пазначаць на скрыншотах Яндэкс карты, то Шарыкі "дараслі" да палажэння гістарычнага раёна, і Яндэкс сам вылучыў іх межы на карце, хоць тыя Шарыкі і маладыя ў параўнанні з іншымі часткамі сталіцы, прызнанымі гістарычнымі раёнамі. Назва паходзіць ад Шарыкава-падшыпнікавага заводу, а сам раён ахоплівае вуліцы і кварталы вакол яго, у тым ліку, Народную, Тухачэўскага, часткі вуліц Куляшова, Пляханава, а таксама частку Партызанскага праспекта. Таксама гэта адзіны вядомы мне выпадак, калі ў нефармальна існуючага раёна з'явіўся свой сцяг падчас хвалі стварэння сцягаў раёнаў у 2020 г. Гэта зусім іншая гісторыя, але не ведаю, каб у якіх-небудзь яшчэ неафіцыйных тапонімаў была свая сімволіка, нават часовая...