(Не)звычайныя вуліцы Мінска

 Папярэдні пост на тэму цікавостак мінскай урбністыкі быў звязаны з нестандартнымі назвамі вуліц. Цяпер звярну ўвагу на некалькі звычайных вуліц з малавядомымі асаблівасцямі.

Усіхсвяцкая

Вуліца Каліноўскага ахоплівае даволі шырокі дыяпазон адрасоў вакол сябе. Нават дамы, якія стаяць бліжэй да суседніх вуліц Кедышкі і Цікоцкага, нярэдка адносяцца да вуліцы імя "Яські, гаспадара з-пад Вільні". Тым не менш, будынкі Ўсіхсвяцкай царквы, якія проста стаяць побач з праезнай часткай Каліноўскага адносяцца да вуліцы Ўсіхсвяцкай. Прычым, гэта адзіны адрас вуліцы імя усіх святых (д. 2).

Дакладнай інфармацыі на гэты конт не маю, але ёсць чуткі, што спонсары будаўніцтва царквы не жадалі, каб храм стаяў на вуліцы імя беларускага Гевары, які змагаўся з Расіяй і праваслаўем. У выніку вырашылі назваць Усіхсвяцкай праезд ад вул. Каліноўскага да вул. Гінтаўта ў раёне 56-га км МКАДа.

Усіхсвяцкая днём...

... і амаль ноччу. Агні на даляглядзе - гэта месца, дзе вуліца усіх святых саступае месца кварталам Уручча і Новай Баравой.

На вуліцы знаходзіцца аўтасалон, шынамантаж і яшчэ некалькі структур, звязаных з аўтамабілямі, але царква на вышэй апублікаваных фота -- гэта адзіны будынак з "прапіскай" на вуліцы ўсіх святых.

У чым незвычайнасць: У Мінску ёсць вуліцы і завулкі, дзе засталося 1-2 дамы, але гэта вынік ушчылення гарадской забудовы, калі адны вуліцы "з'ядаюць" іншыя. Незвычайнасць Усіхсвяцкай у яе прызначэнні пад канкрэтны будынак.

Таксама: Усіхсвяцкая на маіх старых відэа. Частка 1 і 2.

Пятра Мсціслаўца

Гэта вуліца была пабудавана ў адносна новым мікрараёне "Маяк Мінска" на былой пустцы насупраць квартала Усход-1.

Гэта вуліца двойчы злучае вуліцы Язмінавую і Кірылы Тураўскага: ...

уздоўж задняй сцяны Дана Мола...

...і ў раёне, дзе на Тураўскага пачынаецца аўтастаянка ля Дома Міласэрнасці, а на Язмінавай такая ж стаянка ля Нацыянальнай біблятэкі.

У чым незвычайнасць: У беларускай сталіцы ёсць вуліцы, раздзеленыя на некалькі частак, але звычайна гэта звязана з ушчыленнем забудовы і выглядзіць у форме перасячэння адной вуліцы іншай. Напрыклад, Наваўфімская вуліца ля станцыі метро Інстытут Культуры раздзелена забудовай Магілёўскай вуліцы так што частка знаходзіцца ў Чкалаўскім мікрараёне, а частка значна далей ля чыгуначнага палатна ў невялічкім аазісе сядзібнай забудовы паміж вуліцамі Льва Талстога, Слонімскай і Магілёўскай. Скрыжавання Магілёўскай і Новаўфімскай вуліц фактычна няма, але відавочна яно некалі было.  А вуліца Пятра Мсціслаўца спраектавана як дзве амаль паралельныя вуліцы ў новым гарадскім квартале. Навошта так было рабіць мне невядома.

2025 г. Усе фота зроблены А. Берастоўскім

1970-я: эпоха Машэрава, хіпі, перамен у Мінску, дэфіцыту і катастроф

 Гэта апошні пост пра мінулыя дзясяцігоддзі, які я пішу тут, і прычына даволі банальная: у адрэзку 1971-1980 гг. на маё жыццё выпадаюць толькі 2 апошнія гады. А праект, у рамках якога я ўжо апісаў 80-я, 90-я, 2000-я, 2010-я і планую таксама ахапіць першую палову 2020-х гг., перш за усё гэта мае назіранні і мемуары, а не праца з успамінамі і дакументамі.

Тэхнічна я магу прывязаць сюды магчымы невыразны ўспамін для захавання хоць-якой мемуарнасці: з маёй памяці дзяцінства ёсць момант, калі я злез з ложка, надзеў тапачкі і кудысці накіраваўся ісці. Чамусьці ў больш свядомым дзцінстве  быў абсалютна ўпэўнены, што мне было тады 2 гады. Гэта магчыма, бо ў мяне ёсць больш дакладныя ўспаміны пра падзеі, што адбыліся са мной, калі мне было 3-4 гады, і гэтыя ўспаміны пацвярджалі іншыя людзі. Значыць, можна дапусціць, што некаторыя моманты з 1970-х я магу памятаць і маю маральнае права прывязаць гэты пост да ланцуга апісанняў дзясяцігоддзяў гісторыі Беларусі :)

Карыкатура на хіпі ў беларускім гумарыстычным часопісе 1970-х гг., знодзеная на прасторах інтэрнэта.

11 жніўня 1971 г. хіпі ў Гродна нечакана заявілі пра сябе і  паспрабавалі правесці дэманстрацыю пратэсту ў адказ на пераследаванне іх субкультуры ў СССР. У акцыі ўдзельнічалі не толькі хіпі з горада, але і іх таварышы з Вільнюса, Таліна, Ленінграда і Мастоў. Групамі па некалькі дзясяткаў чалавек яны прайшлі з плакатамі па некалькіх вуліцах Гродна, каб сабрацца на Савецкай плошчы, але міліцыя і КДБ хутка пачала затрымліваць удзельнікаў мерапрыемства і запіхіваць у аўтобусы, схаваныя ў прылеглых да плошчы дварах (такую тактыку выкарыстоўваюць не толькі сучасныя беларускія сілавікі). Далей у залежнасці ад паводзін затрыманых іх або везлі за межы горада і выпускалі або, пры супраціўленні, прымусова стрыглі ім доўгія валасы і рвалі вопратку. Пазней частка ўдзельнікаў была звольнена з работы або адлічана з навучальных устаноў.

Хоць афіцыйна пра гэту падзею вырашылі не паведамляць грамадзянам Саюза, журналісты і  пісьменнікі БССР пачалі весці элементы інфармацыйнай вайны з хіпі. І карыкатура вышэй таму сціплы прыклад. З гэтага вынікае, што пратэст хіпі мог выклікаць сур'ёзную занепакоенасць з боку партыйных чыноўнікаў не толькі БССР, але і Масквы.

1965-80 гг. можна было назваць эпохай Машэрава. Самы доўгавечнік срод кіраўнікоў БССР увашоў у гісторыю як камуністычны лідар, спрабаваўшы выкарыстоўваць элементы тэхнакратыі, не выходзячы за рамкі склаўшыхся савецкіх камуністычных традыцый. На яго кіраванне прышоўся росквіт індустрыльнага развіцця пасляваеннай Беларусі і актыўнае ўключэнне спецыялістаў (у тым ліку беспартыйных) у прыняцце рашэнняў на месцах. З другога боку, з падачы Машэрава было асушэнне балот Палесся, якое нанесла шкоду экалогіі рэгіёна. Працягвалася палітыка русіфікацыі, якая выразілася ў скарачэнні колькасці сярэдняга навучання на беларускай мове і пашырэнні ролі рускай мовы ў справаводстве.

Неадназначна і дзейнасць Машэрава для сталіцы Беларусі. Па яго рашэнні была знішчана частка гістарычнай забудовы ў раёне вуліцы Няміга. Але пры ім Мінск атрымаў статус горада-героя 26 чэрвеня 1974 г. Таксама пры Машэраве ў 1977 г. пачалося будаўніцтва мінскага метро.

Гібель Машэрава ў аўтакатастрофе пад Мінскам у 1980 г. паказала, што для многіх беларусаў ён быў народным лідарам, бо на ўсім шляху руху яго пахавальнага картэжа стаяла незвычайна шмат людзей,  нягледзячы на дождж, а арганізатары пахавання баяліся, што ў натоўпе пачнецца цісканіна. Машэраў быў чалавекам сваёй сістэмы, але пры гэтым запомніўся імкненнем дапамагаць людзям, чым відавочна заваяваў папулярнасць на фоне розных партыйных чыноўнікаў, для якіх фармалізм меў большае значэнне, чым вынік працы.

Аднак росквіт прамысловага развіцця не значыў росту дабрабыту жыхароў БССР. Дэфіцыт і нізкія рэальныя даходы насельніцтва былі праблемай усёй савецкай эканамічнай сістэмы. Быў такі жарт: "Доўгая, зялёная, пахне каўбасой. Што гэта? Электрычка з Масквы!". Аднак мне вядома і пра каўбасныя рэйды з Рэчыцы ў Мінск, і пра паездкі з Беларусі рачным транспартам ва Украіну за каўбасой. Таму ўспаміны многіх беларусаў, якія з настальгіяй узгадваюць 70-я, служаць толькі добрым прыкладам таго, як выбарча працуе памяць чалавека.

Так атрымалася, што на 1971-80 гг. у БССР адбылося незвычайна шмат катастроф са значнымі чалавечымі ахвярамі. 

Дзясяцігоддзе пачалося моцным выбухам на мінскім радыёзаводзе ў 1972 г., які забраў жыццё ад 103 да 143 чалавек і раненнем яшчэ больш за сотню. 

Руіны завода футляраў пасля выбуху. Крыніца фота тут.

Гэта здарэнне стала не толькі адным з самых маштабных у гісторыі Беларусі, але і адным з самых вядомых. Гэту інфармацыю не сталі схоўваць ад насельніцтва і я чуў пра яе яшчэ дзіцём у 1980-х гг.

У 1977 г. адбылася чыгуначная катастрофа пад Мінскам, якая пазбавіла жыцця 22 чалавекі (яшчэ 82 атрымалі траўмы). Распаўсюджана думка, што гэта была найбуйнейшая чыгуначная катастрофа ў гісторыі Беларусі, але ў 1919 г. была яшчэ адна больш маштабная. Пра здарэнне на чыгунцы газеты тады пісалі мала, больш інфармацыі ішло па "сарафанным радыё".

Яшчэ адно маштабнае ДТЗ адбылося ў 1980 г. у Мінску на Запарожскай плошчы. Бензавоз перакуліўся на дарозе, іскра запаліла праліты бензін, і людзі, якія знаходзіліся там, дзе было праліта паліва, у тым ліку большасць пасажыраў і кіроўца аўтобуса № 62 згарэлі жыўцом. Загінула 23 чалавекі. Пра гэта здарэнне не распаўсюджвалася афіцыйная інфармацыя, але я чуў пра яе ад свайго дзеда ў канцы 80-х як пра пажар на Круглай плошчы, прычым дэталі былі даволі блізкія да праўды.

На 70-я прыйшлося і некалькі не такіх маштабных авіякатастроф у беларускім небе. Але чуў я толькі пра адно здарэнне: у 1980 г. падчас авіяшоў над Баравой пад Мінскам пілот невялікага самалёта не справіўся з кіраваннем і загінуў пры падзенні крылатай машыны. Дакументальных пацверджанняў таму ў адкрытым доступе я пакуль не сустрэў, але чуў гісторыю ў амаль аднолькавых дэталях ад двух незнаёмых паміж сабой пажылых людзей.

***

Гэты перыяд гісторыі адзначыўся іншымі момантамі, якія пакінулі свой адбітак на гісторыі Беларусі і побыце беларусаў.

Кубік Рубіка, які і ў нашы дні не забыты, быў распрацаваны ў 1974 г. Эрнё Рубікам.

Пластыкавыя сумкі-пакеты, якія ў 90-я пацяснілі сумкі з тканіны, з'явіліся ў 70-я ў СССР і мець такую сумку з фірменным лагатыпам было вельмі крута. 

Таксама ў 1980 г. у Маскве адбыліся 2 падзеі, закрануўшыя БССР і беларусаў: Алімпіяда-80 і смерць У. Высоцкага. У той час хадзіў жарт: "Брэжнеў - гэта дробны палітычны дзеяч эпохі Высоцкага". Апальны паэт і спявак меў неверагодную папулярнасць у Саюзе, і яго смерць закранула больш людзей, чым гібель Цоя праз яшчэ 10 год.

А ў 1979 г. СССР увёў войскі ў Афганістан. Гэта падзея закранула і маю сям'ю, бо мой бацька двойчы пабываў там у наступным дзясяцігоддзі. Але яму пашанцавала вярнуцца жывым і здаровым, а некалькі соцень беларусаў вярнуліся адтуль у цынкавых трунах. З таго часу ўзнікла сацыяльная група удзельнікаў той вайны, вядомая як "афганцы". Але узнікненне і нават пэўны уплыў руху "афганцаў" (як і чарнобыльцаў) на падзеі ў Беларусі адносяцца ўжо да канца 80-х і 90-х гадоў.

Таксама ў гэты час яшчэ гулялі ў штандар і квач, а з таго часу гэтыя гульні амаль забытыя.

Надо ли мне менять профессию?

 Те, кто читают мой блог уже некоторое время, могли заметить, что я зарабатываю на жизнь, обучая английскому языку и занимаясь переводами, хотя пишу здесь больше об истории, чем о переводческом деле. Времена меняются, и труд человека все чаще заменяют компьютерные программы. Мой труд уже не исключение.

Гугл-переводчик стал значительно лучше, чем когда я писал о нем и подобных вещах 8 лет назад. За последние годы не раз становился свидетелем успешного использования программы для общения людей из разных стран между собой, когда просто надиктовывают мысль оригинала, машинный переводчик распознает ее, выдает текст перевода и озвучивает его. Ошибки распознавания оригинала и выбора неудачных слов в переводе еще сохраняются, но качество работы "транслейта" и подобных программ растет.

Искусственный интеллект начинает заменять преподавателей иностранных языков в общении с обучаемыми. Пока мало знаю в чем именно, но вызов живым учителям уже брошен.

И все же пока остаются вопросы и ситуации, когда человека нельзя заменить программой. Например, сертифицированный перевод. Есть много случаев, когда переводчик расписывается за качество своей работы в нотариальной конторе, ЗАГСе, БРТИ, отделении милиции. Также появление новых прогрессивных вещей не означает исчезновение старого: бумажные книги по-прежнему покупают и читают, есть конные повозки, отопление дровами и углем, хотя все это потеснили новые явления. Поэтому какая-то часть работы для переводчиков и преподавателей иностранных языков должна оставаться, даже когда (если) технический прогресс найдет им практически равноценную замену.

Возможно, однажды упадут цены на услуги, которые кормят меня сегодня.  Еще больше вероятности, что программы будут выполнять роль заводских машин, а переводчики и учителя языков -- их операторов, контролирующих качество работы.

Пока мне хватает работы. Однако помимо технического прогресса на ее наличие влияют постоянные изменения законов в Беларуси, из-за чего приходится учитывать все больше и больше ограничений и тонкостей. Поэтому вопрос в заглавии поста оставляю открытым :)

Предыдущий пост на эту тему

Прагулка па Залатой Горцы

5 сакавіка гэтага года ў мяне атрымалася нечаканая магчымасць прагуляцца па вуліцы Залатая Горка паміж дзелавымі сустрэчамі. Гэта нельга паўнавартасна аднесці да катэгорыі "здымкаў на бягу", як тут, бо часу хапала, але не прэтэндую на грунтоўнае апісанне вуліцы. 

Адзначу яшчэ адзін істотны момант: не трэба блытаць назву вуліцы з назвай аднайменнага мікрараёна і гістарычнага раёна беларускай сталіцы. Пра гэта не так даўно пісаў і здымаў Д. Блішч тут.

Здымкі ідуць пераважна ў тым парадку, у якім пралягаў мой маршрут.

Шпацыр пачынаецца з лесвіцы, якая дапамагае вырашыць праблему перамяшкання па ўзгорку, у гонар якога названы і вуліца,і гістарычны раён. Дарэчы, калі з горкай усё болей-меней зразумела, няма дакладнага тлумачэння паходжання яе "золата". 2 асноўныя тлумачэнні краязнаўцаў: 1) залатое лісце на ўзгорку увосень; 2) легенды пра разбойнікаў, хаваўшых золата і скарбы на гэтай горцы. Адзначу таксама, што пад'ём/спуск па "залатой горцы" даступны і тым, што перамяшкаецца на калясках або вядзе дзіцячую каляску праз пандусы ля праезнай часткі. І гэта вельмі добра!

Вуліца пераходзіць у вул. Гікалы, пра якую я ўжо пісаў. На фота 1-я дзіцячая паліклініка, адзінае, ці, можа, амаль адзінае месца ў беларускай сталіцы, дзе можна вакцынаваць непаўналетніх пацыентаў ад алергіі.

Від у бок, адкуль пачынаецца вуліца Залатая Горка

У час, калі нават легендарныя магазіны (напр., "Акеан") былі скуплены буйнымі сеткамі кшталту "Санты", "Суседзяў" і "Еўраопта", універсам "Залатагорскі" захаваў сваю ідэнтычнасць.

Праз дарогу ад "Залатагорскага" -- маленькі магазін кветак прама ў жылым доме. І таксама з пандусам, для людзей з парушэннямі апорна-рухальнага апарату :)

 

Афармленне балконаў і уцяпленне сцен на Залатой Горцы -- справа індывідыальных густаў, без неабходнасці адпавядаць пэўным стандартам архітэктуры, ва ўслякім разе на няцотным баку ў раёне дамоў 7-15. Яшчэ на доме 13 расце плюшч, які можа выглядаць прыгожа ў летні час...

Архітэктура цотнага боку мае крыху больш асаблівасцяў, чым дамы на няцотным...

Здаецца, паміж Залатой Горкай, 8 і Чырвоназоркавай 7 у дварэ схаваўся аднапавярховы домік :)

У цэнтра сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва Савецкага раёна Мінска: добрыя беларускамоўныя цэтлікі, прыкольныя амаль дызанерскія сметніцы ля ўвахода, абшыўка ўцяплення сцяны, якая хоць і выглядае латкай, але ж пазначае лакацыю аб'екта.

Адразу за 9-м домам Залатой Горкі ў дварэ бачна канструкцыя з чырвонай цэглы. Гэта відавочна падсобныя памяшканні для жыхароў аднаго з мясцовых дамоў. Заўважаў, што з такой цёмна-чырвонай цэглы часта будавалі ў 1950-х гг.

Гэты дом адносіцца да вул. Чырвоназоркавай, але геаграфічна знаходзіцца на Залатой Горцы. Бачна, што з афармленнем балконаў тут ўсё строга, але абшыўка сцен уцяпляльнікам застаецца пытаннем асабістага выбару жыхароў.

У доме 5, таксама па Чырвонзоркавай, працуе фірма па стварэнню магільных помнікаў і агароджы, насупраць сваёй майстрэрні яны зрабілі невялічкую каменную інсталяцыю. А што? Таксама мясцовая славутасць, як лесвіца і "Залатагорскі"...

Асвятленне Залатой Горкі робіцца не ліхтарамі на слупах, а вось такімі лямпамі на правадах па-над дарогай.

Від на суседнюю Чырвоназоркавую і знакамітую "глушылку". Гэта вышка рабіла перашкоды для трансляцыі замежных радыёстанцый у БССР. У 1963 г. яе жадала ўзарваць група студэнтаў-дысідэнтаў на чале з Сяргеем Ханжанковым (1942-2016). Тэракт прадухіліў КДБ і вышка стаіць па гэты дзень.

Далей па няцотным боку ідзе тэрыторыя, агароджаная плотам з дрэнажнай цэглы, і тэхнічныя будынкі з чырвонай цэглы пад белай фарбай.

Від на уваход на тэрыторыю праз жалезную браму. Гэты участак вуліцы выглядае закінутым.

Насупраць закінутага ўчастка знаходзіцца шпіталь для супрацоўнікаў тылу МУС і дэпартамента фінансаў

Уздоўж дома 3 па Залатой Горцы. Добра бачны выезд на вуліцу Казлова.

Паміж дамамі  1 і 3 у дварэ стаіць трансфарматарная падстанцыя, на сцяне якой зрабілі такі прыгожы мурал. За дрэвамі злева выступае сілуэт Палаца мастацтваў. Акрамя Палаца месца за плотам на заднім фоне знакаміта дзвюма гістарычнымі славутасцямі: касцёлам Святога Роху і амаль зніклымі Залатагорскімі могілкамі.

Аздабленні фасада дома 2 па Залатой Горцы: круглыя вакенцы гарышча, ляпніна па-над верхнімі вокнамі і пад вокнамі другога паверху, фігурныя балконы...

У першага залатагорскага дома ў вочы кінулася навагодняя атмасфера ў упрыгожанні кафэ "Эйфарыя". Нагадаю, што гэта ўжо пачатак сакавіка...

Агульны від дома 1

Тут пачынаецца вуліца і завяршаецца мой шпацыр па ёй :)

Фота Андрэя Берастоўскага. Зроблены 5.03.2025 г.

Цыклон Хаўер. Калі Беларусь накрыла снегам

 

15 сакавіка 2013 г. Беларусь патрапіла пад цыклон Хаўер, які з 9 сакавіка ўжо шкамутаў Еўропу. Гэту падзею падрабязна апісала Беларуская Вікіпедыя, але я сам тады не асабліва звяртаў увагу на яе: маўляў, не першае і не апошняе стыхінае бедства ў маім жыцці.

Памятаю, што заўважыў стыхію калі ішоў дадому з работы ў другой палове дня.  Як толькі я выйшаў з метро, на мяне паляцеў снег з усіх бакоў. Вецер быў такі моцны, што цяжка было дыхаць. Але з ног не валіла, проста было цяжка прабірацца скрозь снег паўсюль. Ужо ў двары свайго дома дапамог нейкім мужыкам штурхаць мікрааўтобус, які не мог праехаць і хвілін 20 мы яго штурхалі некалькі пад'ездаў. Потым падняўся да сябе і чысціў ад снега свой балкон, дзе раму аднаго з вакон ашклянення пашкодзіў вецер і накідаў снега (адрамантавалі яе толькі ў пазней у цёплы час).

Наступным ранкам у суботу вяртаюся на работу ў ФМА БДУ, дзе ў мяне павінны былі быць 4 пары. На вуліцы ўсё было спакойна, толькі суседзі-аўтамабілісты адкопваюць свае машыны ў двары. Я выйшаў на вуліцу Ленінградскую з метро, а усё прыступкі выхаду  на вуліцу былі пакрыты снегам. Мае студэнты-міжнароднікі не прыйшлі на заняткі, і я ўсё чатыры пары пісаў пост пра старажытных людзей.

Пазней са мной падзяліліся ўспамінамі 2 ахвяры стыхіі. Адна дзяўчына ўспамінала, як ішла са школы і моцна напужалася ратоўнай завірухі. Яшчэ адна жанчына ўзгадала, што яе муж з сябрам доўга прасядзелі ў машыне ў раёне Кургана Славы, бо стыхія не давала ім ехаць далей. На шчасце, гэтыя мужчыны не замерзлі, але ў гэты дзень 2 чалавекі загінулі ў аўтакатастрофе на МКАДзе, стаўшы адзінымі ахвярамі Хаўера ў Беларусі.

Мне пашанцавала больш за многіх у тыя дні, бо дарога да метро і ад метро не складала вялікую адлегласць і калапс наземнага транспарту ў Мінску і іншых гарадах Беларусі амаль прайшоў незаўважаным для мяне. (Пра магчымасць самому сесці за стырно, я тады і не думаў). Таксама цыклон падарыў мне некалькі гадзін плённай даследчай працы з-за адмененых заняткаў...

На фота ілюстрацыя транспартнага калапсу ў Пінску. Крыніца: група УК "Пінскі веснік"+"Полесская правда". Новости.

Надвор'е 2025-га

 

У апошнія гады я рабіў эпізадычныя заметкі на тэму надвор'я (як, напрыклад, тут). Але глабальнае пацяпленне і пагодныя анамаліі пабудзілі мяне пачаць весці назіранне за капрызамі беларускай прыроды на працягу года, прыкладна так, як я назіраў за кавіднай пандэміяй.

Зіма, якой (не) было?

Архіў надвор'я першых 2-х месяцаў 2025 г. (зроблены на падставе дадзеных https://minsk.nuipogoda.ru/)

Студзень пачаўся нестудзёным і бясснежным. Ужо прыкладна чвэрць стагоддзя як на дварэ хлюпа замест снежных сумётаў і прыблізна 15 гадоў як снег ляжыць рванымі шматкамі, як падраная і раскіданая вата (вось прыклад такой заўвагі за канец 2017 г.). Часам выпадаў неглыбокі снег і праз дзень-два таяў, пакрываючы наваколле туманам. Амаль увесь месяц стаяла плюсавая тэмпература. 

Аднойчы ў мяне нават атрымалася пабегаць басанож на нашым абноўленым школьным стадыёне. У мяне парваліся красоўкі падчас бегу, а бегавая дарожка была без снега і смецця, я, нядоўга думаючы, скінуў абутак, зняў шкарпэткі і прабег пару кругоў па дарожцы. Надвор'е было, як ранняй вясной, і ногі не апякала холадам, толькі крыху незвычайна адчувалася ў голыя ступні прарызіненае пакрыццё, якім замянілі асфальт.

Люты крыху паспрабаваў апраўдаць сваю назву маразамі з 8-га па 22-е тэмпература ўдзень была стабільна ніжэй нуля (за выключэннем 13.02), а ноччу ў Мінску магла апусціцца да -17 С. Спачатку гэта былі бясснежныя маразы, потым пайшоў снег

Крыху снега 14.02 і пабольш 20.02 на адным і тым жа месцы ў Мінску

У гэты час рэчкі скаваў лёд і некаторым беларусам пашанцавала пакатацца на каньках. Мае сыны пакаталіся адзін раз з горкі на лядзянцы, а я адзін раз папрацаваў шуфелем для снега, які купіў у машыну, памятаючы, што ў лютым снегу можа наваліць, і парковачнае месца можа спатрэбіцца чысціць. Але нічога чысціць не трэба было, проста на прыступках і пандусе ля майго пад'езда было крыху снега, і я вырашыў даць свайму шуфелю шанец папрацаваць хоць раз :) 

Прыкладна ў гэты ж час кіроўцы машын азадачыліся: як праграваць сваё аўто за 5 хвілін ці менш, калі маразы гэтага не дазваляюць. Звычайна, праблему вырашалі тым, што глушылі матор праз 5 хвілін, рабілі паўзу і зноў уключалі запальванне.

Лыжы за гэту зіму мы так і не дасталі са сховішча, але я некалькі разоў ездзіў па справах на веласіпедзе.

З 23 лютага вярнулася вясна. Гэта адчувалася паўсюль: і ў цёплым свежым паветы, і ў капелі з дахаў, і ў цвірканні птушак...

Лёд на Сляпянскім канале тае. Від з "Мамантава маста" (Усход 1, Мінск). 25.02.2025.

У апошні дзень зімы ў школах РБ праводзіліся вучэнні па эвакуацыі, і мой старэйшы сын сказаў, што падчас яе атрымалася згуляць у снежкі. У мяне адразу пытанне:

-- Дзе ўзялі снег?

-- Ну, штосьці яшчэ заставалася. -- адказаў Данік.

Асаблівасцю канца гэтага лютага сталі салёныя дарогі. Звычайна кожную зіму дарогі пасыпаюць пясчана-саляной сумессю, каб снег і лёд не заміналі руху транспарту і пешаходаў. Але ў 2025 г. з прычыны сухога бясснежнага надвор'я соль проста пакрыла пылам дарогі Беларусі, абутак пешаходаў і машыны. На аўтамойках з'явіліся чэргі: аўтамабілісты імкнуліся адмыць свае машыны ад белых плямаў. Хтосцьці жартаваў у сацсетках, што соль на дарогах насыпана для прафілактыкі захворванняў пешаходаў.

Салёныя прыступкі выхаду з метро "Усход".

Капрызная вясна

Сакавік прышоў з жартамі: раніцай выпаў снег, якога амаль не было зімой. Хтосьці дастаў цюбінг катаць сваё дзіця, скарыстаўшыся момантам, але снег мокры і тае вельмі хутка.

Снег раніцай 1 сакавіка ляжаў амаль паўсюль, але за дзень растаяў.

І такое ж надвор'е было ў пачатку вясны, але 6 сакавіка надвор'е было ўжо такім цёплым, як раней у красавіку ці маі (у Маларыце тэмпература паднялася да 19 С). Потым нават пры зніжэннні тэмпературы стаяла даволі сухое надвор'е. Калі нават бываў дождж, усё высыхала вельмі хутка. 13 сакавіка ўвечары пайшоў моцны дождж, які раніцай наступнага дня перайшоў у мокры снег і месцамі моцны вецер.

15 сакавіка ў гадавіну "Хаўера" частку Беларусі зноў накрыла снегам. ЦікТок напоўнілі відэа з Гомельшчыны, Брэстчыны і Магілёўшчыны пра двары і машыны, заваленыя снегам. Тым часам у Мінску было суха і цёпла. 17 сакавіка раніцай Мінск таксама пакрыў неглыбокі снег, але апоўдні ён амаль паўсюль растаяў. А вось 24-га ўвесь дзень ліў дождж, які кампенсаваў традыцыйную норму ападкаў месяца. У цэлым сакавік паўтарыў рэкорд 1945 г.

3-га красавіка тэмпература ў асобных паўднёвых гарадах Беларусі паднялася да 20 С, а на наступны дзень адбыўся рэзкі пераход: вельмі цёплы дзень плаўна перашоў у даволі халодны вечар (з +18 да +3 С). 

5 красавіка раніцай  ужо было "каля нуля". А ўдзень пайшоў вялікі мокры снег, які вечарам сарваў на 16-й хвіліне футбольны матч на стадыёне "Дынама" ў Мінску, як гэта засняў мой сябр:

Акрамя таго, у некаторых раёнах стыхія абясточыла шэраг населеных пунктаў. 6 красавіка да снегу дадаўся моцны вецер, які, праўда, у большасці раёнаў Беларусі не перайшоў ва ўраган. 7-га зноў мяцелі.

10 красавіка надвор'е мянялася па некалькі разоў на гадзіну. То выглядала сонейка, то раптам хмары пачыналі сыпаць снег і дзьмуў моцны вецер. А на выходных 12-13 пачало вяртацца вясенняе цяпло.

15 красавіка ўжо было па-летняму цёпла і сонечна, 16-га ліў дождж і дзьмуў вецер, а тэмпература упала на некалькі адчувальныя градусы, а 17-га зноў тэмпература скокнула на 13 градусаў і стала спякотна як раней у маі. 19 і 20 красавіка надвор'е было ўжо чэрвеньскім, з тэмпературай пад 28 С. 

З гэтых дзён пачаўся перыяд спякотнага сухога надвор'я, з-за чаго ў майго малодшага сына абвастрылася алергія на бярозавы пылок, які шчорда пакрываў дарогі і машыны. Толькі 23 красавіка раніцай прайшоў невялікі дождж, але потым надвор'е вярнулася да сухой спякоты.

Апошнія выходныя красавіка ў Беларусі вярнуліся начныя замаразкі да - 3-4 С, якія працягнуліся і ў 29 красавіка. Але надвор'е заставалася пераважна сухім, а ўдзень нават крыху цёплым.

Май прыйшоў з капрызным зменлівым надво'ем: 1-га ветранае і пахмурнае, 2-га цёплае (неспякотнае!) і сонечнае, ноччу на 3-е невялікі дождж, які пакінуў рэдкія сляды на вуліцах Мінска, і ранкам 3-га зноў стала даволі цёпла, а ўдзень часам нават спякотна. 4-га пайшлі дажджы, якія нарэшце прыбілі да долу бярозавы пылок, які трымаў майго Любаміра дома.

Тыдзень 5-11 мая быў халадней, чым звычайна ў маі, нават з начнымі замаразкамі да -5 С. За гэта вострыя на язык рускамоўныя беларусы далі месяцу мянушку "маябрь", а ўлады некаторых рэгіёнаў краіны зноў уключылі цэнтральнае атапленне. Пры гэтым дажджы амаль не ішлі, але бярозавы пылок ужо не так актыўна сыпаў, і Любамір здолеў пакатацца на веласіпедзе ... у масцы. Я ніяк не мог угадаць з вопраткай пад надвор'е і пад канец тыдня нарэшце прастудзіўся.

Наступны тыдзень пачаўся сухім надвор'ем і замаразкамі ноччу, але ўжо ў 15 мая ўвечар пачаліся нясмелыя дажджы. На наступны дзень яны ішлі эпіізадычна, а ў суботу 17 мая ўжо быў амаль няспынны дождж. Але з той суботы замаразкі скончыліся.

З 22 мая дажджы пайшлі амаль няспынна. У выходныя 24-25 нам давялося шмат ездзіць па поўдні краіны і часам прыходзілася пераязжаць такія вялікія лужы, што здавалася што мы ўтопім сваю машыну, але абышлося без гэтага. А тым часам на поўначы Беларусі ў Віцебску 25 мая сапраўды быў патоп.

Дажджы ў Мінску 26 мая ішлі з кароткімі перапынкамі, але не пераходзілі ў ліўні

Трэба зазначыць, што пасля анамальнага недахопу ападкаў зімой і вясной, гэта было хоць якой кампенсацыяй ад прыроды. Дажджы  ішлі і далей А вось апошнія 2 дні вясны былі крыху больш сонечнымі і цёплымі.

Загадкавае лета

Чэрвень пачаўся цёплым выходным днём з нармальнай тэмпературай для пачатку лета (каля 20 С). А на тыдні 2-8 чэрвеня спякота і навальніцы з моцным ветрам і градам змянялі адно аднаго. 4 чэрвеня валіла дрэвы і лініі электраперадач на Гомельшчыне. 5-га ўвечар затапіла некаторыя вуліцы ў пэўных раёнах Мінска. 6-га ў Брагіне і Лельчыцах крыху абнавіліся тэмпературныя рэкорды (31,7 С) на фоне моцнай спякоты па ўсёй краіне. 7 чэрвеня моцны вецер валіў дрэвы на Брэстчыне а ў Мінску і ваколіцах залева падтапіла некаторыя будынкі. Але добра, што за гэты тыдзень абышлося без гібелі ці траўміравання людзей ад наступстваў прыродных з'яў, ва ўсялякім разе, без афіцыйна зафіксаваных фактаў наяўнасці ахвяр і пацярпелых.

9 чэрвеня навальніца зноў падтапіла некаторыя часткі Мінска, а ў Столінскім раёне маланка забіла мужччыну. Потым надвор'е было хутчэй халаднаватым, а сонца і дажджы змянялі адно аднаго. 15 чэрвеня было пераважна цёпла, асобныя мінчукі спрабавалі купацца ў Мінскім моры, а 16 чэрвеня быў ужо даволі спякотны дзень (да 25,5 С у Мінску, 32,6 С ў Пінску). Уночы на 17-е дажджы пачалі вяртаць халадок, але было ўжо цяплей, чым на папярэднім тыдні.

19-20 чэрвеня моцны вецер стаў прычынай невялікіх разбурэнняў у Мінскай і Магілёўскай абласцях, ішлі дажджы, але без залевы. 

Узбярэжжа Цнянскага вадасховішча 22 чэрвеня 2025 г. На пляжы амаль няма людзей, хоць як раз была нядзеля. Купаліся адзінкі, а астатнія  наведвальнікі рэкрэацынай зоны адпачывалі ў бяседках з шашлыкамі.

21-га вярнулася цяпло, прычым тэмпература паднялася на прыкладна 5 С (з 14 да 19 С ў Мінску). А вецер і дождж ў нядзелю 22 чэрвеня рабілі адчуванне, што лета застаецца халодным.

Пост будзе абнаўляцца ўвесь год. Калі не пазначана інакш, фота зроблены А. Берастоўскім.