Некалькі дзярслужачых, з якімі мне даводзілася сустракацца, дзяліліся са мной успамінамі свайго жыцця. Было і пра садзік, куды хадзіў мой малодшы сын, і пра першыя камп'ютары, пра якія пісаў яшчэ Ф. Рудовіч, і пра Курапаты, і пра разборкі бандытаў з сямейным тыранам ў 90-я... Настаў час занатаваць найбольш істотныя з іх, захоўваючы ананімнасць сваіх крыніц і меру здаровага скепсісу да іх апавяданняў.
«Я вам, Валер'евіч, кажу: не спяшайцеся запаўняць паперы. Яны павінны адляжацца. Калі ў арганізацыю, дзе я працавала раней, прыходзіў нейкі загад, мой начальнік не спяшаўся яго выконваць і казаў: «Хай папера паляжыць». Праз некалькі дзён загад адмянялі, а мы і так не рабілі марнай справы!»
«Калі я працавала выхавальніцай у дзіцячым садзіку, у нас быў Франак Вячорка. Дык усе хлопцы гулялі ў вайну з немцамі, а ён – ваяваў з рускімі.»
«У адным студэнцкім інтэрнаце да некалькіх кітайцаў падсялілі рускага хлопца. Той вырашыў пакпіць з азіятаў і будзіць іх ранкам ды кажа: «Вы павінны святочна апрануцца і стаяць, пакуль грае савецкі гімн. (У савецкі час і ў час панавання праваднога радыё вяшчанне пачыналася з гімна ў 5:50 – заўвага мая А. Б.) Кітайцы так і рабілі раз за разам. Аднойчы гарэзніку абрыдла гэтая забава і ён перастаў паднімацца з імі на гімн. А кітайцы пайшлі і данеслі на яго дэкану факультэта. Дэкан, апавядаўшы мне гэта, не ведаў што рабіць з гарэзай: ці пакараць яго за такія жарты, ці не.»
Гэтая дама зойме большую частку сённяшняй падборкі, бо з ёй я меў некалькі доўгіх размоў. Па-за межамі назірання пакіну амаль дэтэктыўныя авантуры, дзе яна апавядала пра банду часоў 90-х, якая разбіралася з нейкім суседам-дэбашырам, пра яе прыгоды падчас працы ў інтэрнаце для былых зэкаў (магчыма, нейкі варыянт спецпасялення? -- А. Б.). Ва ўсялякім разе пакуль. І засяроджу ўвагу на больш істотныя падзеі.
«Мы былі на дачы недалёк ад станцыі «Крыжоўка». Ужо быў вечар, і наша кампанія ішла ў бок чыгункі, каб вярнуцца ў Мінск. Нечакана мы ўбачылі, што дарогу перакрыла міліцэйскае ачапленне. Міліцыянеры стаялі сцяной і нікога не прапускалі. Мы мусілі вярнуцца ў бок аўтамабільнай дарогі і спрабаваць даехаць у горад аўтастопам, як і некаторыя іншыя дачнікі. Пазней стала вядома пра сутыкненне цягнікоў. Пасля той трагедыі ў электрычках некаторы час першыя вагоны былі пустымі: людзі баяліся туды сесці і загінуць у выпадку яшчэ аднаго сутыкнення цягнікоў...»
(Калі гэта ўсё праўда, яны вярталіся ўжо ў раёне 19-20 гадзін, бо да гэтага па аўтадарозе вывозілі параненых у Мінск такім жа аўтастопам, як і пазней на Нямізе – заўвага мая А.Б.)
«У наш навукова-даследчы інстытут закупілі першы камп'ютар. Карысці ад яго не было ніякай. Усе разлікі рабілі без яго. Але для прэстыжу ён быў патрэбны. Час ад часу, каб ён не стаяў без справы, праграмісты запісвалі для яго нейкія каманды і камп'ютар нешта разлічваў, рабіў эфект неабходнай у НДІ машыны. Раз увечары аднаму супрацоўніку даручылі загрузіць гэты тэхнічны ідал працай на ўвесь вечар, а гэты спецыяліст як раз збіраўся адсвяткаваць свой дзень нараджэння, і яму не карцела прасядзець вечар з камп'ютарам. Вось ён і напісаў простую каманду за некалькі хвілін – «памнажаць 2Х2 да бясконца», з сур'ёзным выглядам загадаў лабаранту: «Сачы за працай камп'ютара, а, калі ён падчас разлікаў завісне, проста перазагрузі яго,» – і пайшоў святкаваць! Мабыць, цяпер распавядае пра гэта студэнтам на лекцыях...»
«Я сядзела ў чарзе ў адзін кабінет. Чую размову дзвюх жанчын:
– А што вы з той лектаркай зрабілі?
– Пасадзілі яе. Дастала злосніца!
– Як вам атрымалася гэта? – (пытанне, відавочна, было без спачування да лектаркі – А. Б.)
– Мы ёй на экзамен прынеслі букет кветак, а ў букет сунулі пачак баксаў. А потым прыйшлі мянты – і ўсё! Цяпер сядзіць.
З таго часу я баюся нават шакаладку ў падарунак браць...»
На падставе яго ўспамінаў я склаў некалькі апавяданняў цыкла «Гэта Беларусь, хлопча!». Таксама некаторыя яго ўспаміны пра І. Карпенку як міністра чакаюць свайго часу. А пакуль сцісла пра іншае:
«Аднойчы летам ці ў мае, здаецца ў 1963 года, мы з сястрой, яшчэ малыя, сядзелі дома адны. Нечакана падзьмуў моцны вецер на вуліцы і стала вельмі холадна. Мы напужаліся і сядзелі прыціснуўшыся адзін да аднаго, каб сагрэцца. Калі дарослыя вярнуліся, то затапілі печ...»
(Гэтая сітуацыя адбылася ў Мінску – А. Б.)
«Я, калі малады быў, нават і не ведаў, што ў Курапатах людзей расстрэльвалі. Па маладосці мы хадзілі туды кампаніяй, пілі гарэлку, палілі вогнішчы...»
(У голасе старога чыноўніка адчуваўся нейкі жаль, ці то па маладосці, якая ўжо мінула, ці то па тым, што адпачываў на месцы, дзе пахавалі людзей – А. Б.)
«Потым там будавалі трасу, выкінулі косці людзей. Але ніхто не казаў адкуль яны там. Толькі ў цяперашні час мы даведаліся што там было.»
Даведаўшыся, што мой Любчык ходзіць у сад № 25 для дзяцей з парушэннямі зроку, мой суразмовец ажывіўся:
«А я хадзіў у гэты сад! Ён тады быў драўляны, і не спецыялізаваны. Цяпер яго поўнасцю перабудавалі...»
Многія дзяржслужачыя не любяць уладу. І гэта зразумела: прадстаўнікі ўлады часцей за ўсё размаўляюць з імі мовай ультыматумаў, пагроз і патрабаванняў. Таму не дзіва, што казаў стары чыноўнік:
«Да мяне нейкі раз прыслалі маладога чалавека, які патрабаваў, каб усе нашыя маладыя прыйшлі на выбары ў пэўны дзень. Я адказаў, што ім гэта будзе нязручна, а ён накатаў на мяне паперу начальству, што я выступаў супраць выбараў. Я адказаў начальству, каб больш яго да мяне не прысылалі, бо мы не знойдзем узаемаразумення... А аднойчы мне прапанавалі далучыцца да «Белай Русі», і я адказаў: «Я ўжо быў у УКП (б). А цяпер не гатовы»... Я ўвогуле за перамены, але не рэвалюцыйным, а эвалюцыйным шляхам.»
Жанчына 1:
Жанчына 2:
Спаліўся
«У адным студэнцкім інтэрнаце да некалькіх кітайцаў падсялілі рускага хлопца. Той вырашыў пакпіць з азіятаў і будзіць іх ранкам ды кажа: «Вы павінны святочна апрануцца і стаяць, пакуль грае савецкі гімн. (У савецкі час і ў час панавання праваднога радыё вяшчанне пачыналася з гімна ў 5:50 – заўвага мая А. Б.) Кітайцы так і рабілі раз за разам. Аднойчы гарэзніку абрыдла гэтая забава і ён перастаў паднімацца з імі на гімн. А кітайцы пайшлі і данеслі на яго дэкану факультэта. Дэкан, апавядаўшы мне гэта, не ведаў што рабіць з гарэзай: ці пакараць яго за такія жарты, ці не.»
Жанчына 3
Крыжоўка-1977
(Калі гэта ўсё праўда, яны вярталіся ўжо ў раёне 19-20 гадзін, бо да гэтага па аўтадарозе вывозілі параненых у Мінск такім жа аўтастопам, як і пазней на Нямізе – заўвага мая А.Б.)
Камп'ютар у НДІ
Пасадзілі злосніцу
– А што вы з той лектаркай зрабілі?
– Пасадзілі яе. Дастала злосніца!
– Як вам атрымалася гэта? – (пытанне, відавочна, было без спачування да лектаркі – А. Б.)
– Мы ёй на экзамен прынеслі букет кветак, а ў букет сунулі пачак баксаў. А потым прыйшлі мянты – і ўсё! Цяпер сядзіць.
З таго часу я баюся нават шакаладку ў падарунак браць...»
Мужчына:
Халоднае лета 1963-га
(Гэтая сітуацыя адбылася ў Мінску – А. Б.)
Курапаты
«Я, калі малады быў, нават і не ведаў, што ў Курапатах людзей расстрэльвалі. Па маладосці мы хадзілі туды кампаніяй, пілі гарэлку, палілі вогнішчы...»
(У голасе старога чыноўніка адчуваўся нейкі жаль, ці то па маладосці, якая ўжо мінула, ці то па тым, што адпачываў на месцы, дзе пахавалі людзей – А. Б.)
«Потым там будавалі трасу, выкінулі косці людзей. Але ніхто не казаў адкуль яны там. Толькі ў цяперашні час мы даведаліся што там было.»
Садзік
Даведаўшыся, што мой Любчык ходзіць у сад № 25 для дзяцей з парушэннямі зроку, мой суразмовец ажывіўся:
«А я хадзіў у гэты сад! Ён тады быў драўляны, і не спецыялізаваны. Цяпер яго поўнасцю перабудавалі...»
Нелаяльная лаяльнасць
«Да мяне нейкі раз прыслалі маладога чалавека, які патрабаваў, каб усе нашыя маладыя прыйшлі на выбары ў пэўны дзень. Я адказаў, што ім гэта будзе нязручна, а ён накатаў на мяне паперу начальству, што я выступаў супраць выбараў. Я адказаў начальству, каб больш яго да мяне не прысылалі, бо мы не знойдзем узаемаразумення... А аднойчы мне прапанавалі далучыцца да «Белай Русі», і я адказаў: «Я ўжо быў у УКП (б). А цяпер не гатовы»... Я ўвогуле за перамены, але не рэвалюцыйным, а эвалюцыйным шляхам.»
Комментариев нет:
Отправить комментарий
Примечание. Отправлять комментарии могут только участники этого блога.