Новы Запавет на палескай мове (Новый Завіт Клімчука)

Аднойчы мне давялось узгадаць, што "Пінская шляхта" Дуніна-Марцінкевіча была напісана на палескай мове, а не беларускай. Думаю, пазней у мяне атрымаецца яшчэ больш закрануць гэта пытанне, а зараз хачу звярнуцца да яшчэ адной цікавай падзеі: на палескую мову, а дакладней на заходнепалескі дыялект вёскі Сіманавічы, быў перакладзены Новы Запавет (1).

Здымак папяровага выдання згодна паведамлення газеты "Звязда".

Фота перакладчыка Фёдара Клімчука на афішы прэзентацыі Новага Запавету ў Брэсце. Згодна выданню Віртуальны Брэст.

Некалькі сціхоў у перакладзе Клімчука

На сваёй старонцы я толькі хацеў звярнуць увагу на тое, як Клімчук перадаў некаторыя думкі Новага Запавету. Назвы кніг Бібліі я буду даваць згодна вядомым перакладам на беларускую мову, а самі цытаты браць ўласна на заходнепалескай без перакладаў і дадаваць тлумачэнні што цікавага я знайшоў  у гэтай версіі (2).

Мацвея 18:34

Гэта думка цікава вось чым: перад намі яшчэ адзін пераклад, які зацвярджае, што ахоўнік турмы мог быць адначасова і катам. Такім чынам словы "зняволенне" і "пакуты" могуць перадаваць блізкі па значэнню сэнс, а гэта тлумачыць, што кіданне Д'ябла ў вогненае возера на вечныя пакуты, згодна кнігі Адкрыццё, можа азначаць яго зняволенне ў гэтым возеры ў сэнсе знішчэння, а не вечных пакут.

Лукі/Лукаша 7:14

Арыгінальны пераклад назвы аб'екта, на якім неслі памерлага. Большасць іншых перакладаў гавораць пра насілкі.

Яна/Іаана 17:3

Яшчэ адзін пераклад, дзе паказана сувязь вечнага жыцця з ведамі пра Бога і Ісуса.

Дзеі 26:28

Цікава, што некаторыя прызнаныя пераклады, напр. рускі Сінадальны, перадаюць гэту думку так: Агрыпа кажа, што Павел яго зусім не пераканаў, а многія іншыя аўтарытэтныя пераклады перадаюць наадварот: Агрыпе няма чым крыць довады Паўла і ён кажа, што яшчэ крыху і Павел яго пераканае далучыцца да сваёй "секты".

1 да Карынфянаў/Карынцянаў 6:9

Пераклад думкі пра гомасэксуалістаў (апошні радок) -- проста шыкоўны, няма слоў.

Агульныя ўражанні

У зносках я заўважыў некалькі недахопаў гэтага перакладу, а тут дадам яшчэ некалькі станоўчых адметнасцяў:
* Кожны пераклад на народнай, а не літаратурнай мове -- гэта тое, што дасягае сэрца чытача; у гэтым галоўная адметнасць "Новага Завіту".
* У электроннай версіі, якой я карыстаюся, тэкст падзелены не толькі на традыцыйныя раздзелы і сціхі, але і на лагічныя ўрыўкі сюжэту з загалоўкамі.
* Некаторыя словы прыводзяцца з варыянтамі перакладу (у дужках).
* Пасля некаторых сціхоў стаяць спасылкі на іншыя думкі з Бібліі, што дае магчымасць яе вывучаць цікаўным.

Зноскі:
(1) Гаворка ідзе пра частковы пераклад Новага Запавету: у электроннай версіі 2010 г. толькі 4 евангеллі, Дзеі апосталаў і 1-ы ліст на Карынфянаў.
(2) Клімчук не перакладаў з моў арыгіналу, таму зразумела яго пераклад не можа быць аўтарытэтным, але ён можа быць цікавым з пункту гледжання параўнання з аўтарытэтнымі перакладамі.

P.S. Крыху пазней паспрабую напісаць пра існуючыя пераклады Бібліі на беларускую мову.

Гл. таксама: 
Выстава "Беларусь і Біблія" (2018)
Опальный перевод (2017)
Раздзел "Переводческое" гэтага блога

Чтение Библии с маленьким ребенком

В декабре 2016 года младший сын Любчик подошел ко мне с планшетом и попросил, чтобы я читал с ним Библию. Ему было только 4 года и он не умел читать. Однако он видел, что старший брат слушает Библию на планшете, и ему захотелось того же.

Я решил: почему бы и нет? И мы начали с 1 главы Бытия.

Преодолевая трудности

Читали с 23.12.2016 по 13.04.2019. Иногда мы читали по несколько глав, если они были короткие или сюжет был захватывающим (например, книгу Ионы мы прочитали за один присест), но чаще -- по одной главе в день.

Разумеется, мы читали по современным переводам, и, если я читал вслух (иногда мы включали аудиозаписи), то я перефразировал некоторые книжные слова. Также, если какая-то мысль повторялась снова и снова, например длинные перечисления в 7 главе Чисел, то я упрощал вроде "и там такая же длина", "и эти люди принесли то же самое".

Еще, чтобы удержать внимание, я иногда просил сына продолжить читаемую фразу, например, "так говорит (кто?)". Или просил показать как рычит лев, как хватает волк.

Наконец, мы много внимания уделяли просмотру картинок и видео по теме, разыгрыванию сюжетов, как например тут:

Разыгрываем сюжет из Книги Эсфирь (Есфирь), главы 6. Я в роли царского коня, младший сын в "царском одеянии" на моей спине - Мардохей, старший сын справа - Аман. Фото из поста "Опальный перевод".

А еще мы старались найти какой-нибудь практический урок в прочитанной главе. Иногда я спрашивал Любчика какой урок он сам видит, и, порой, он находил мысли, которые я сам не замечал.

Реакция окружающих

Мы часто читали по пути в садик в автобусе. Один раз меня за это похвалила пожилая женщина. Пару раз были споры, например такой:

Одна немолодая женщина услышала что мы читаем, и решила это остановить:
- Не рано читать такие книги? - вежливо спрашивает она.
Времени на дискуссии у меня не было: я должен был работать весь день и больше времени почитать сыну в тот день я бы не имел.
- Не рано. - отвечаю.
- Зачем навязывать детям религиозные ценности, а не общечеловеческие?
- А разве не лбу у меня не написано, что я экстремист? - отвечаю насмешкой на насмешку.
- А разве нельзя это делать в другом месте? Дома? - не сдается женщина.
- Я читаю сыну, когда у меня есть время. - отвечаю суховато.
- А то, что другим мешает? - начинает новую атаку любительница общечеловеческих ценностей.
В ответ показываю жестом, что можно заткнуть уши.
Моя оппонентка переключилась на женщину рядом и начала жаловаться, как ее достали назойливые верующие. Та что-то говорит: да-да, вы правы. Я пользуюсь перерывом, чтобы дочитать главу сыну.
На остановке возле церкви на ул. Гамарника, женщина выходит и напоследок снова пытается меня зацепить:
- Мои внуки будут жить вместе с вашим сыном. Почему так должно быть?! Да вы знаете, что я специалист?
- Ну и что?
Видимо, она бы еще сказала что-нибудь, но уже выходила на своей остановке.

Впрочем, большинство минчан и гостей столицы не пытались как-то вмешаться и мы читали без проблем.

Сейчас Любчик уже умеет читать. Будет ли он перечитывать Библию или нет -- покажет время. Но говорит, что будет.

Раздзельны збор смецця. Як гэта бывае ў жыцці.

Калі я пісаў пра макулатуру некалькі год таму, я яшчэ не думаў сур'ёзна, што буду займацца раздзельным зборам смецця ў сваім доме. Але вось ужо некалькі месяцаў, як мы стабільна раскладаем смецце па пакетах амаль як тут:

Праблемы раздзельнага збору

1. Лянота. Бывае цяжка кінуць асобна пластыкавы пакетык ці паперку.
2. Нязручнасць. Раней вядро для смецця, куды мы зараз кідаем арганіку, займала менш месца і вакол была прастора для іншых гаспадарчых рэчаў. Цяпер да вядра дадаліся асобныя пакеты пад паперу і пластык.
3. Магчымы даўжэйшы прастой арганічнага смецця. Калі мы ўсё кідалі "да кучы", то звычайна выносілі смецце кожны дзень. Цяпер вядро з арганікай можа стаяць і каля двух дзён.
4. Адносная эфектыўнасць. Калі нехта кідае ў грамадскую сметніцу пад пластык шкло ды арганіку, то потым цяжка сартыраваць смецце на перапрацоўку. Таксама ёсць праблема ўплаўлення паперы ў пластык на многіх магазінных бутэльках. Мы кідаем іх у сметніцу пад пластык, але там ёсць і папера, і переапрацаваць такое смецце вельмі праблематычна. Я ўжо маўчу пра тое, што пластык пластыку не роўны: яны могуць быць абсалютна розных відаў, як і металалом.

Назіранні

Заўважыў, што часцей за ўсё першым напаўняецца пакет пад пластык. Потым ідзе арганічна-пабытовае смецце. За ім напаўняецца папера. Шкло мы звычайна не збіраем асобна. Але час ад часу выносім непатрэбную бутэльку ці слоік. А вось метал у нашым мікрараёне нават няма куды кідаць асобна. Праўда ў некаторых магазінах ёсць сметніцы для старых батарэяк.

А вы збіраеце асобна?

P.S. На сярэдзіну лістапада 2021 г. у мяне з'явіліся новыя назіранні.

* Людзі па-ранейшаму рэдка збіраюць смецце асобна: у кантэйнер пад пластык кідаюць і паперу, і арганічнае смецце.

* На кантэйнеры можа быць пазначана, маўляў, "пластык", а туды кідаюць звычайныя адходы.

* У нашым мікрараёне Усход-1 шмат кантэйнераў пад пластык, хапае кантэйнераў пад паперу, у тым ліку і макулатурных, як на фота вышэй з гэтага паста, але амаль няма кантэйнераў пад шкло.

* У канцы 2020 г. у нашым мікрараёне паставілі такую канструкцыю пад раздзельны збор смецця. Не прайшло і года, як цэклік пад збор "шкла" зламалі, а многія сценкі з легкага металу выбілі ці пагнулі вандалы. Нават фоткаць розніцу не хочацца...

P.P.S. У 2024 г. у Мінску змянілі правілы збору смецця. Цяпер пластык, шкло і паперу не збіраюць у асобныя кантэйнеры, а кладуць у кантэйнер для другасных матэрыяльных рэсурсаў, як гэты каля станцыі метро "Пушкінская":

Часткова гэта звязана з тым, што многія мінчане кідалі смецце не сартыруючы яго ва ўсе кантэйнеры. Другасныя рэсуры працягнуць сартыраваць на месцы, куды іх вывозяць.