"Блакітна-ружовая" Беларусь

-- Тата, глядзі: яшчэ адзін мужчына, які хоча стаць жанчынай! -- выгукнуў мой старэйшы сын і паказаў на доўгавалосага барадатага веласіпедыста, які чакаў зялёнага святла на пераходзе.
Пасля таго, як ён убачыў у Інтэрнеце асобу, якая перамагла на Еўрабачанні, для майго Даніка адкрылася новая з'ява жыцця: быць мужчынай ці жанчынай -- гэта не абавязкова назаўжды. (Цяпер ён разумее, што не ўсе валасатыя мужчыны -- трансвестыты).

У маім жыцці асобы нетрадыцыйнай арыентацыі амаль не сустракаліся. Быў аднакласнік, які фарабаваў губы і часам паводзіў сябе як дзяўчына. Быў студэнт, пра якога хадзілі чуткі аб яго нетрадыцыйнай арыентацыі. Калі апошні мусіў здаць мне вучэбную практыку, ў яго залікоўцы хтосьці накрэмзаў, што ён практыкаваўся прастытуткай на Камароўскім рынку. Я зрабіў яму заўвагу, каб сачыў за дакументамі, на што атрымаў адказ:
-- А што, калі гэта -- праўда?
-- Тады гэта дакументальна афармляецца інакш, не так, як у вас напісана.

Але эвалюцыя тэрміналогіі і адносіны беларусаў да гомасэксуалізма могуць прадстаўляць навуковы інтарэс і нават некаторы парадокс. У 1988 г. слова "блакітны" набыло спецыфічны сэнс. Але я памятаю як у гэты час саслужыўцы майго бацькі -- тады афіцэра беларускай арміі --спявалі разам з ім раманс:
Господа офицеры,
Голубые князья,
Я, конечно, не первый,
Но последний не я,

Господа офицеры,

Я прошу вас учесть:

Кто сберег свои нервы,

Тот не спас свою честь.

І яны, якія знаходзілі пошласць там, дзе яе век не было, не рагаталі з гэтага, а адчувалі сябе крутымі панамі афіцэрамі.

А ўжо ў пачатку 90-х слова "блакітны" стала папулярным, як і змяніўшае сэнс слова "певень". У нетрадыцыйнай арыентацыі мае аднакласнікі абвінавачвалі ўсіх і кожнага, хто не мог за гэта адвалтузіць. Тое ж самае рабілася па-за межамі школы. Праводзіліся вайсковыя вучэнні падчас якіх умоўныя ворагі дзяліліся на "аранжавых" і "сініх" і паны-афіцэры перафарбавалі іх у "блакітных" і "ружовых" адпаведна.

У 2000-х лаянкай сталі словы "транвестыт" і "трансэксуал". З'явуіўся юрыдычны тэрмін "жаншчына ад нарождання". І гумар вакол "блакітна-ружовай" тэмы па-ранейшаму не губляе папулярнасці.

Вось тут ёсць цікавы парадокс. Беларусаў нярэдка абвінавачваюць у гомафобіі, але гэта не зусім так. Савецкая турэмная культура, якая аказала ўплыў на ўсе краіны былога СССР асуджае толькі пасіўных гомасэксуалістаў. Менталітэт многіх беларусаў не асуджае мужчын, якія ўступаюць у аднаполую сувязь у якасці "актыўных" партнёраў пры ўмове, што гэта робіцца пры адсутнасці магчымасцяў мець сувязь з жаншчынай ці з мэтай пакараць ворага. На лесбіянак гэта правіла не распаўсюджваецца, як і на тых, хто дабраахвотна вядзе "нетрадыцыйны" лад жыцця.

Таксама ўяўленне аб "блакітных" у сучасным беларускім грамадстве даволі спецыфічнае: гэта жанападобны мужчына, фізічна неразвіты, магчыма недалёкі розумам. Таму для некаторых беларусаў даведацца, што нейкі моцны мускуламі і духам інтэлектуал -- гей, з'яўляецца шокам.

Некаторыя заходняарыентаваныя беларусы робяць заявы аб неабходнасці талерантнасці да гэяў. У асобных выпадках на палітычных акцыях пратэсту разам выступалі геі і апазіцыянеры. Але гэта толькі невялікая частка сучаснай Беларусі.

Ці прыйдзе час, калі ў Беларусі будуць рэгістраваць аднаполыя шлюбы і адкрыта праводзіць лав-парады -- пакуль невядома. Нездаровая цікаўнасць да гэтай тэмы ў грамадстве ў канцы 80-х з'явілася амаль ніадкуль і прыжылася сярод дарослых і дзяцей. Таму адносіны грамадства да гэтага яшчэ могуць змяніцца, як яны змяніліся да г.зв. грамадзянскіх шлюбаў і падлеткавых палавых кантактаў.

А што я ўласна думаю пра гэта? Жыццё -- складаная рэч, і людзі адчуваюць такія спецыфічныя схільнасці па розным прычынам і я б не жадаў быць ім суддзёй. Але я не лічу правільным дзяліць гомасэксуалістаў на "актыўных" і "пасіўных", бо без першых не існуе і другіх. І не магу не пагадзіцца з выказваннем пра Канчыту Вурст майго старэйшага сына "дзядзі павінны быць дзядзямі, а дзяўчыны -- дзяўчынамі".